AEC กำลังมา... แล้วกฎหมายแฟรนไชส์ไทยจะมาไหม?


“แฟรนไชส์”ไม่ใช่คำใหม่ในบ้านเราแล้ว แต่กว่าธุรกิจแฟรนไชส์จะขุดหลุมปักเสาในบ้านเราได้ก็ใช้เวลาโขอยู่แถมล้มลุกคลุกฝุ่นก็เยอะจนจำไม่หมด แต่แฟรนไชส์ไทยบางรายก็เก่งจนไปเปิดสาขาเมืองนอกได้แม้มีไม่เยอะอย่างที่อยากเห็น แถมยังช่วงตั้งไข่จึงยังไม่ชัดว่าจะแฮปปี้ที่ออกสู่โลกกว้างหรือไม่ส่วน แฟรนไชส์ไซส์เล็กและกลางบ้านเรามีเยอะครับ ต่างคนต่างคิดต่างคนต่างทำ ถูกบ้างผิดบ้างปนกันไปหมด

ย้อนยุคไปกว่า20 ปี ก่อนผมมาเป็นอาจารย์คณะนิติฯม.หอการค้า ผมคลุกคลีตีเข่าในวงการ แฟรนไชส์มาตลอดจนเดี๋ยวนี้ แถมมีโอกาสโชว์กึ๋น(ที่ไม่ใช่กระเพาะไก่) เกี่ยวกับแฟรนไชส์ก็หลายครั้งเขียนบทความกระทุ้งให้เห็นปัญหาในวงแฟรนไชส์ก็มากเป็นวิทยากรสอนกฎหมายแฟรนไชส์ให้กรมพัฒนาธุรกิจการค้าผ่านมากว่าสิบปีมีผู้ประกอบการแฟรนไชส์ผ่านเข้ามาอบรมหลายร้อยกิจการ

จากประสบการณ์ของผมปัญหาใหญ่ของวงการแฟรนไชส์ไทยคือ ขาดกฎหมายกำกับดูแล   แฟรนไชส์ผมเคยร่วมประชุมยกร่างกฎหมายแฟรนไชส์ครั้งแรก ตั้งแต่สมัยกรุงศรีฯ

แหะ..แหะ..ขอโทษตั้งแต่กฎหมายนี้อยู่ในมือกรมการค้าภายใน จนกรมพัฒนาธุรกิจการค้าแยกตัวออกมาและรับเผือกร้อนเรื่องแฟรนไชส์ต่อมา กฎหมายแฟรนไชส์ก็ยัง.... อยู่ที่เดิมครับไม่เคยโผล่หน้าไปเที่ยวเล่นที่สภาผู้แทนฯ เลยสักครั้ง

ทำไมคลอดยากจังไม่รู้? หรืออยากเป็นลูกกรอก...เอิ่ม อันนี้ไม่แน่ใจ? คนบอกว่ากฎหมายบ้านเราคลอดง่าย แค่แป๊บเดียวเองสัก 10 หรือ 15 ปีก็ได้แล้ว จ๊ากกกก!!

พอไม่มีกฎหมายปัญหาก็เยอะและพอเข้า AEC ปัญหาน่าจะเพิ่มเป็นตรีฑูต... เอ้ยทวีคูณ พูดแบบนี้เฟอร์บื้ตื่นตูมไปหรือเปล่า?ใครคิดแบบนั้นเชิญ แต่ผมคิดต่าง จะลองฟังเหตุผลผมหน่อยไหมครับ?

แฟรนไชส์คือ กลยุทธ์ในการขยายธุรกิจที่ป๊อบปูล่ามากตอนนี้ ถ้าถามแล้วใครตอบว่าแฟรนไชส์คือเซเว่นอีเลฟเว่น เคเอฟซี พิซซ่าฮัท นั่นออกทะเลแน่นอนครับ เริ่มต้นถือกำเนิดในเมกาแล้วกระจายไปทั่วโลกเร็วยิ่งกว่าH5N1 พรายกระซิบว่า 1/3ของร้านค้าปลีกในเมกาขยายด้วยระบบแฟรนไชส์ ทำไมถึงแพร่หลายรู้ไหมครับ?

เพราะแฟรนไชส์เป็น“กลยุทธ์ขยายธุรกิจโดยใช้สตางค์ในกระเป๋าคนอื่น” เป็นไงล่ะหูผึ่งล่ะสิ


ถูกครับเจ้าของธุรกิจไม่ต้องควักเงินขยายสาขาเอง แฟรนไชซีที่รับสิทธิจากเราจัดการเองหมดใช้แบรนด์เรา ทำธุรกิจตามที่เราสอน สินค้าวัตถุดิบก็ซื้อจากเรา แถมยังจ่ายค่าแฟรนไชส์(Franchise Fee) และค่าสิทธิ(Royalty) ให้เราอีกด้วย แทนที่ต้องเก็บเงินทยอยเปิดทีละสาขาสองสาขาถ้าเราหาแฟรนไชซีได้สักสิบคน 10 สาขาก็เกิดขึ้นได้เพียงดีดนิ้ว

หอมหวานแบบนี้คนจึงจ้องแฟรนไชส์ตาเป็นมันแต่หลายคนกลับไม่รู้ว่าจะเป็นแฟรนไชส์ต้องทำยังไง ต้องเตรียมพร้อมอย่างไร บางรายจึงดีแค่หน้าตาเปิดสักสาขาแต่งร้านให้ดูดีมีสกุลรุนชาติหน่อย แล้วรอคนมาจีบซื้อแฟรนไชส์      แฟรนไชส์แบบนี้รับรองว่าอยู่ในช่วงขาขึ้นแน่นอนครับขาขึ้น...มาก่ายหน้าผาก

ยิ่งคนโหนกระแสแฟรนไชส์เยอะเท่าไรปัญหาก็ยาวเป็นแขนนางนากพระโขนงเท่านั้น

อีกไม่กี่ตื่นสยามเมืองยิ้มกำลังเดินหน้าตั้งเข้า AEC ต่างชาติยิ้มเผล่เพราะเข้ามาขายแฟรนไชส์ในบ้านเราได้ชิวมากถ้าเป็นแฟรนไชส์ดีมีเสน่ห์แบบพ่อโกโบริ ประเภทขาวจนโอโม่อายไร้รอยคราบฝุ่นผงก็คงเป็นโชคของแฟรนไชซีไทย แต่ถ้าพระศุกร์เข้าพระเสาร์เหยียบราหูเสียบไปเดินชนแฟรนไชส์ตัวปลอมเข้าคนไทยก็เจ็บตัวสิครับ ผมถึงได้บอกว่าตอนนี้ก็มีปัญหาแล้วต่อไปปัญหาจะยิ่งใหญ่ขึ้น(แน่)

กฎหมายกำกับดูแลก็ไม่มีถูกหลอกกันนี่ยุ่งเลย สคบ. ก็ช่วยไม่ได้เพราะแฟรนไชซีไม่ใช่ผู้บริโภค

ร่างกฎหมายแฟรนไชส์ตอนนี้นอนรอพร้อมกฎหมายบังคับให้คนทำแฟรนไชส์ต้องมาจดทะเบียน โชว์หลักฐานความพร้อมเงื่อนไขสัญญาที่บีบกันหน้าเขียวไปก็จะได้ดูได้แก้กันก่อน ผิดใจทะเลาะขว้างหม้อขว้างไหกันหลวงก็เข้าไปจัดการได้ปัญหาจะได้ไม่ลาม จัดการแต่เนิ่นความเสียหายทางเศรษฐกิจก็น้อย แถมยังทำให้ธุรกิจแฟรนไชส์บ้านเราเป็นระบบระเบียบได้มาตรฐานอินเตอร์อีกด้วย

เอกชนเขารอกฎหมายนานแล้วทั้งผลักทั้งดันจนไข่ดันบวมจึงถึงคราวภาคราชการและฝ่ายการเมืองตัดสินใจ จะช่วยกันทำคลอดกฎหมายแฟรนไชส์ หรือจะแช่แข็งรอผสมเทียมชาติหน้า

เพื่อนเคยบ่นกับผมว่า“กฎหมายบ้านเรากว่าจะออกได้แต่ละฉบับยากเย็นล้านเข็นเหลือเกิน” ผมตอบเสียงเรียบๆว่า “ง่ายนิดเดียวไปนี่สิ” พร้อมชี้ให้ดูป้ายที่แขวนหน้าร้านขายของชำร้านหนึ่ง ป้ายนั้นเขียนว่า.................... “รับทำ พ.ร.บ. รอรับได้เลย”

พูดจบผมเผ่นทันที...หลบนันยางที่เห็นลอยละลิ่วมาแต่ไกล