ถ้าคนเรามันจะโกงก็มีหลายเหตุผลมากล่าวอ้าง เช่น เงินไม่พอใช้ , รู้สึกเจ้านายไม่ยุติธรรม , เกิดความโลภ เป็นต้น ในเมื่อรู้หน้าไม่รู้ใจสิ่งที่เจ้าของธุรกิจควรทำคือหาวิธีป้องกันดีกว่าไปแก้ที่ปลายเหตุ ซี่งการถูกโกงนอกจากเจ็บใจยังทำให้เสียเงินเยอะกว่าที่คิด 

 

ยกตัวอย่างร้านอาหารเล็กๆลูกน้องรับผิดชอบดูแคชเชียร์และสต็อกวัตถุดิบ ทำงานเดือนละ 25 วัน ถ้าโกงเงินสดวันละ 300 ขโมยวัตถุดิบไปขายวันละ 200 เท่ากับถูกโกงวันละ500 ในแต่ละเดือนเจ้าของร้านจะเสียหาย 12,500 บาท ถ้าคิดเป็นรายปีก็เท่ากับ 150,000 บาท

 

ดังนั้นลองมาดูพร้อมๆกันว่าวิธีตีเนียนโดนลูกน้องโกงในยุคนี้มีอะไรที่ต้องระวัง และการโกงในแต่ละรูปแบบจะหาวิธีป้องกันอย่างไรได้บ้าง

 

 

เป็นกลโกงพื้นฐานที่คนโกงชอบใช้ โดยเฉพาะร้านที่ไม่ได้มีระบบบริหารจัดการ ใช้ระบบรับเงินสด เป็นช่องโหว่ที่อันตรายมาก บางทีลูกน้องรับเงินมาก็ไม่บันทึกยอดขาย ไม่ออกบิลให้ลูกค้า เงินที่ได้มาก็เก็บไว้เองบ้าง เป็นต้น

 

วิธีแก้ไข : ใช้ระบบ POS ควบคุมการบริหารจัดการในร้าน

 

 

เป็นวิธีการทุจริตที่ร้านมักจับได้ยากเพราะบางครั้งราคาอาจแตกต่างจากราคาตลาดเพียง 3-5% เช่นสมมุติว่าปลาราคาปกติ 350 บาท/กิโลกรัม พนักงานจัดซื้อขอเพิ่มกับซัพพลายออร์อีกโลละ 10 บาททำให้ร้านต้องจ่าย 360 ส่วนต่าง 10 / กก. เข้ากระเป๋าพนักงาน  

 

วิธีแก้ไข : มีระบบตรวจสอบราคาจากซัพพลายเออร์ ที่แสดงข้อมูลราคาขายชัดเจน

 

 

ปัจจุบันยุคสังคมไร้เงินสดเป็นเทรนด์ฮิตที่สะดวกต่อการจับจ่าย แต่ก็กลายเป็นอีกช่องโหว่ในการถูกลูกน้องโกง ในบางครั้งมีการรับเงินจากลูกค้าโดยใช้บัญชีพร้อมเพย์ของตัวเอง และไม่ได้นำเงินนั้นเข้าสู่ระบบของร้าน

 

วิธีแก้ไข : ให้ใช้เฉพาะบัญชีร้าน และแสดง QR Code ที่ระบุชื่อบัญชีร้านเท่านั้น

 

 

 

บางร้านที่มีสินค้าอยู่เยอะ หรือเป็นร้านขนาดใหญ่ เจ้าของดูแลไม่ทั่วถึง เป็นช่องทางให้คนโกงแอบเอาสินค้าในร้านไปขายหรือบางทีไปใช้เองทำให้เกิดความเสียหายกับร้านได้

วิธีแก้ไข : ตรวจเช็คสินค้าทุกวัน/สัปดาห์แบบสุ่ม (Random Audit)

 

 

แม้ดูเป็นปัญหาเล็กๆ แต่ก็เป็นผลเสียต่อเจ้าของร้านเพราะจะทำให้ยอดขายที่ควรได้รับลดน้อยลงโดยไม่จำเป็น ยิ่งถ้าเป็นการทำแบบบ่อยๆ ซ้ำๆ ก็ยิ่งจะสร้างความเสียหายที่รวมมูลค่าสูงในแต่ละปีได้เช่นกัน

 

วิธีแก้ไข : แยกส่วนอาหารสำหรับพนักงานออกจากสต๊อกขายอย่างชัดเจน

 

 

อาจเป็นเมนูที่ไม่มีในระบบของร้าน พนักงานรับออร์เดอร์นี้มาเองแล้วใช้วัตถุดิบของร้านจัดทำเมนูพิเศษขึ้นมา อาจจะเพิ่มวัตถุดิบบางอย่าง หรือใส่ปริมาณมากขึ้น ยิ่งเป็นร้านที่มีพนักงานน้อย ยิ่งเปิดโอกาสให้ใช้กลโกงแบบนี้ได้ง่าย บางทีลูกค้าจ่ายเงินมาสำหรับเมนูนี้แล้วก็ไม่ออกบิลหรือไม่นำเงินเข้าส่วนกลาง

 

วิธีแก้ไข : ห้ามขายสินค้า/เมนูนอกระบบเด็ดขาด หรือให้เฉพาะผู้จัดการมีสิทธิ์ในการขายเมนูพิเศษเท่านั้น

 

 

คล้ายๆกับการคอรัปชั่นที่ลดสเปคสินค้าหรือวัตถุดิบให้มีคุณภาพด้อยลง แต่เจ้าของร้านยังต้องจ่ายในต้นทุนที่เท่าเดิม ซึ่งนอกจากเสียเงินแล้วยังมีโอกาสทำให้ร้านเสียชื่อเสียงในแง่ของคุณภาพและบริการที่ลูกค้าจะได้รับด้วย

 

วิธีแก้ไข : ให้เจ้าของตรวจรับของเอง หรือสลับพนักงานตรวจ

 

 

เป็นปัญหาเล็กๆที่อาจเกิดขึ้นได้บางคนคิดว่าไม่ใช่เรื่องสำคัญแค่น้ำมัน แก๊ส หรือแต่วัตถุดิบไม่กี่อย่าง แต่ถ้าทำเป็นประจำซ้ำๆ เจ้าของร้านจะมีต้นทุนที่สูงขึ้น ซึ่งไม่เป็นผลดีต่อการทำธุรกิจในระยะยาว

 

วิธีแก้ไข : ล็อกพื้นที่เก็บของ มีคนดูแลเฉพาะ

 

 

ในร้านค้าบางแห่งจะมีทิปที่ลูกค้าจะให้กับพนักงานเพื่อเป็นการตอบแทนน้ำใจที่ให้บริการดี บางแห่งมีการกำหนดชัดเจนว่าทิปจากลูกค้าต้องเข้าส่วนกลางเพื่อกระจายให้กับพนักงานทุกคนที่อยู่ในร้านแต่บางคนใช้กลโกงนี้เก็บเอาไว้คนเดียว

 

วิธีแก้ไข : ใช้ระบบทิปรวมมีจุดให้ทิปแค่เพียงที่เดียวตรงเคาน์เตอร์จ่ายเงิน

 

 

สำหรับบางธุรกิจมีการกำหนดให้พนักงานทำ OT ซึ่งจะเป็นรายได้ที่เพิ่มขึ้นของพนักงาน แต่บางคนใช้กลโกงลงทำงานล่วงเวลาแต่ไม่มีผลงานกลายเป็นว่าเจ้าของธุรกิจต้องจ่ายเงินให้ฟรีๆ โดยที่ไม่มีผลงานอะไรเพิ่ม

 

วิธีแก้ไข : บันทึกงานที่ทำในช่วงโอที + ต้องให้หัวหน้าลงนามอนุมัติ

 

 

บางครั้งพนักงานทำบิลปลอมสำหรับค่าน้ำมัน ค่าที่พัก เป็นการเบิกจ่ายที่มากกว่าความเป็นจริงทำให้เป็นต้นทุนเพิ่มสูงขึ้น มีผลในเรื่องของกำไรที่ลดลงของธุรกิจได้

 

วิธีแก้ไข : ใช้ แอปบันทึกตำแหน่ง GPS สำหรับทริปที่ต้องไปหลายจุด / แนบใบเสร็จตัวจริงเท่านั้น

 

 

อาจไม่ใช่เรื่องใหญ่ มองว่าเป็นแค่จาน ชาม ช้อน แต่สิ่งเหล่านี้คือทรัพย์สินของร้าน และเป็นต้นทุนของผู้ประกอบการ หากมีจำนวนลดลงหรือไม่เพียงพอกับการใช้งานก็ต้องซื้อเพิ่มกลายเป็นต้นทุนที่เพิ่มมากขึ้นโดยไม่จำเป็น

 

วิธีแก้ไข : นับของใช้ประจำวันทำเป็นสต็อค และล็อกจุดเก็บ

 

 

ในร้านอาหารบางครั้งลูกน้องแจ้งเจ้านายว่าวัตถุดิบไม่พอ ต้องขอซื้อเพิ่ม หากไม่มีระบบบริหารจัดการสต็อคที่มีประสิทธิภาพจะทำให้ลูกน้องโกงเจ้านายในเรื่องนี้ได้ง่ายมาก

 

วิธีแก้ไข : ตรวจยอดขายจริง (ระบบ POS) ก่อนอนุมัติสั่งเพิ่ม

 

 

บางครั้งแค่ลูกค้าย้ายโต๊ะ คิดเงินลูกค้าผิด สั่งเมนูผิด แม้จะมี POS ก็ยังโกงได้ เพราะใน POS มีฟังก์ชั่นให้สามารถ Void หรือยกเลิกบิลได้ เช่น คิดเงินลูกค้า 6 เมนู 900 บาท แต่พนักงานอาจจะVoid ออกไป 1 เมนู แล้วใส่เงินลงในเก๊ะเพียงแค่ 700  โดยเราไม่มีทางรู้ว่าที่ยกเลิกไปนั้นเพราะ คิดเงินลูกค้าผิดอาหารมาไม่ครบ หรือลูกค้ายกเลิกเมนูนั้น

 

วิธีแก้ไข : ให้สิทธิ์เฉพาะผู้จัดการร้านในการใช้ฟังก์ชั่น Void

 

 

ร้านค้ามีโปรโมชั่นซื้ออาหารครบ 500 รับส่วนลด 100 แต่ปัญหาคือลูกค้าไม่รู้ว่ามีโปรโมชั่นนี้ พอสั่งครบ 500  คนคิดเงินไม่ได้พูดถึงโปรโมชั่นนี้ให้ลูกค้าทราบ เท่ากับลูกค้าจ่ายเต็ม500 คนที่คิดเงินก็ได้เงิน 100 บาทจากโปรโมชั่นไปแทน 

 

วิธีแก้ไข : ทำป้ายบอกสิทธิ์โปรโมชันหน้าร้านให้ชัดเจน

 

 

การสรุปยอดไม่ตรงกับที่ขาย รายได้ที่แท้จริงส่วนหนึ่งลูกน้องยักยอกเอาไปใช้ก่อนหวังว่าเดี๋ยวหามาคืน แต่หลายครั้งที่ถึงกำหนดก็เอาเงินมาคืนไม่ได้ก็กลายเป็นความเสียหายของร้านอาหารนั้นๆ 

 

วิธีแก้ไข : ติดตั้งระบบ POS 

 

 

เงินสดย่อยหรือเงินไว้ให้พนักงานเผื่อใช้จ่ายในค่าใช้จ่ายจิปาถะที่ไม่เกี่ยวกับค่าใช้จ่ายปกติ ซึ่งในหลายๆครั้งค่าใช้จ่ายเหล่านี้มักจะไม่มีบิล ซึ่งพนักงานสามารถเมคขึ้นมาได้เองทำให้เป็นอีกช่องทางที่จะง่ายต่อการทุจริต

 

วิธีแก้ไข : ลดจำนวนเงินสดย่อย หรือเบิกจ่ายตามบิลที่เกิดขึ้นจริงเท่านั้น

 

 

บางร้านเจอปัญหาลูกน้องขโมยสูตรไปทำขายเอง ทำให้เจอกับปัญหาคู่แข่งเพิ่มขึ้น มีผลกระทบต่อยอดขาย หรือบางคนที่ทำงานในร้านอาหารนอกจากขโมยสูตรแล้วยังแอบเก็บข้อมูลลูกค้าเพื่อนำไปใช้กับร้านตัวเองด้วย

 

วิธีแก้ไข : ใช้ระบบ POS และตั้งรหัส PIN Access  เช่น PIN Access ของผู้จัดการร้านสามารถดูข้อมูลเชิงลึกของร้านได้

 

 

โปรโมชั่นไม่มีจริง พนักงานใส่ส่วนลดตามใจตัวเอง ลูกค้าไม่ได้ประโยชน์ ร้านค้าขาดทุน และพนักงานได้เงินฟรีกลายเป็นปัญหาที่กระทบภาพรวมในเรื่องยอดขายและรายได้ของร้าน

 

วิธีแก้ไข : แจ้งสิทธิ์โปรโมชันที่ชัดเจนหรือใช้ QR Code ในการสแกนรับสิทธิ์เท่านั้น

 

 

เป็นการโกงแบบมืออาชีพที่ต้องอาศัยความรู้มาก โดยส่วนใหญ่จะเป็นการแก้ราคาสินค้าหรือลบบิลหลังลูกค้าออก ทำให้ยอดขายไม่ตรงกับเงินที่ได้รับ 

 

วิธีแก้ไข : จำกัดสิทธิ์เข้าระบบ ใช้บัญชีแยกสำหรับ “Admine” เท่านั้น

 

 

วิธีการโกงโดยลูกน้องเซ็นเอกสารเองทั้งใบสั่งซื้อ ใบเบิกของ ใบรับเงิน ซึ่งนอกจากเป็นการโกงแล้วยังมีความผิดทางกฏหมายอีกด้วย

 

วิธีแก้ไข : ใช้ระบบเอกสารออนไลน์ (เช่น Google Form + อีเมลแจ้งเตือน)

 

 

วิธีการโกงแบบมืออาชีพที่ตั้งใจโกงมากๆ โดยการเปลี่ยนเลขบัญชีโอนเงินแทนที่จะเข้าร้านกลายเป็นเช้าบัญชีส่วนตัวของพนักงาน วิธีนี้สร้างความเสียหายต่อเจ้าของธุรกิจมาก

 

วิธีแก้ไข : แจ้งคู่ค้าทุกคนให้ทราบว่าหากมีการเปลี่ยนบัญชีต้องโทรยืนยันกับเจ้าของบัญชีโดยตรง

 

 

กลโกงในร้านค้าปลีกที่จำหน่ายสินค้า เราจะเห็นว่าสินค้าส่วนใหญ่จะมีบาร์โค้ดสำหรับการคิดเงิน ในบางครั้งพนักงานที่ตั้งใจโกงมีการสลับสติ๊กเกอร์ให้ของแพงกลายเป็นราคาถูก 

 

วิธีแก้ไข : ใช้เครื่องยิงบาร์โค้ดแบบล็อกราคาจากระบบ

 

 

อาจไม่ใช่กลโกงจากลูกน้องแต่เป็นกลโกงจากลูกค้าที่ทำให้เกิดความเสียหายกับร้านค้าได้เช่นกันและเคยมีข่าวเกี่ยวกับการใช้สลิปปลอมมาหลอกพ่อค้าแม่ค้า สร้างความเสียหายต่อธุรกิจอย่างมาก

 

วิธีแก้ไข : ตรวจยอดแบบเรียลไทม์ในแอปธนาคาร / ตั้งระบบแจ้งเตือนเมื่อมีการโอน

 

 

ภาพจาก https://elements.envato.com

แอบใช้เบอร์ลูกค้าคนอื่นสะสมแต้ม เพื่อแลกของเอง เป็นความเสียหายของร้านค้าที่ทำให้ต้นทุนเพิ่มแถมยังทำให้ลูกค้า

 

วิธีแก้ไข : ใช้ระบบที่ลูกค้าต้องยืนยัน OTP หรือแสดงตัวตนก่อนสะสมแต้ม

 

ปัจจุบันกลโกงมีหลายรูปแบบยิ่งเทคโนโลยีก้าวหน้าการโกงก็ยิ่งมีมากขึ้น ซึ่งวิธีป้องกันที่ดีที่สุดก็คือการใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วยป้องกัน โดยเฉพาะ POS ที่มีประโยชน์กับธุรกิจมาก 

 

นอกจากนี้การสังเกตพฤติกรรมพนักงาน , การสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่ดี ก็มีส่วนสำคัญในการลดปัญหาการโกงได้เช่นกัน

 

นักเขียน

คุณรัตนชัย ม่วงงาม (เปี๊ยก)