ตลาดค้าปลีกในเมืองไทยยังเป็นธุรกิจที่เติบโตแม้สภาพเศรษฐกิจยังไม่ฟื้นนัก คาดการณ์ว่าในปี 2568 จะมีมูลค่าประมาณ 4.25 ล้านบาท ซึ่งรูปแบบธุรกิจค้าปลีกในเมืองไทยจะมีด้วยกัน 6 รูปแบบคือ

ตัวอย่างของค้าปลีกในรูปแบบที่ 1-4 ค่อนข้างที่จะเห็นความต่างชัดเจน แต่หลายคนไม่เข้าใจว่าระหว่าง ไฮเปอร์มาร์เก็ต กับ ซูเปอร์เซ็นเตอร์ ที่ดูเผินๆ เหมือนกัน แต่ความจริงแล้วแตกต่าง อาจจะพูดได้ว่า ไฮเปอร์มาร์เก็ต คือรูปแบบที่ฮิตมากในอดีตแต่เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนเทรนด์ของซูเปอร์มาเก็ตจึงมาแรงกว่าในปัจจุบัน
 

 

ถ้าดูตามประวัติจะพบว่า ไฮเปอร์มาเก็ตเริ่มต้นในปี 2536 โดยกลุ่มเซ็นทรัลเป็นเจ้าแรกที่เข้ามาบุกเบิกธุรกิจค้าปลีกประเภทนี้ที่สาขาแจ้งวัฒนะ ใช้ชื่อว่า “Big C Supercenter” ต่อมาใน ปี 2537 กลุ่ม CP หรือเจริญโภคภัณฑ์ ได้เปิด “Lotus Supercenter” ในศูนย์การค้าซีคอนสแควร์ ศรีนครินทร์ ด้วยพื้นที่กว่า 12,000 ตารางเมตร และในปี พ.ศ.2538 ห้างคาร์ฟูร์ (Carrefour) จากฝรั่งเศส ร่วมทุนกับเซ็นทรัล ตั้งบริษัท CENCAR บริหารค้าปลีกรูปแบบไฮเปอร์มาร์เก็ตอย่างเต็มตัว โดยสาขาแรกตั้งอยู่บนถนนสุขาภิบาล 3 (ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเป็นถนนรามคำแหง)

 

ขณะที่ผู้ประกอบการค้าปลีกท้องถิ่นทั้งในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัดก็ให้ความสนใจรูปแบบไฮเปอร์มาร์เก็ตและเริ่มขยายสาขาอย่างต่อเนื่อง อาทิ Big King กลุ่มเมอรี่คิงส์, Save Co. ของกลุ่มเมเจอร์, เมโทร,T SQUARE กลุ่มตั้งฮั่วเส็ง อมรพันธุ์, เอดิสัน, เอ็กเซล, บิ๊กเบลล์, นิวเวิลด์, อิมพีเรียล และสยามจัสโก้
 

 

แต่น่าเสียดายที่จุดอ่อนของ ไฮเปอร์มาร์เก็ตด้วยความที่มีขนาดใหญ่ทำให้การบริหารสลับซับซ้อนกว่าธุรกิจค้าปลีกทั่วไป และจำเป็นต้องบริหารต้นทุนให้ต่ำ ใช้ค่าใช้จ่ายน้อย สวนทางกับกระแสสังคมที่เปลี่ยนไปทำให้ ไฮเปอร์มาเก็ตหลายแห่งล้มหายตายจาก หรือต้องปรับเปลี่ยนรูปแบบขนาดให้เล็กลงเพื่อตอบโจทย์กับความต้องการของลูกค้าได้มากขึ้น

 

ขณะที่ซูเปอร์มาเก็ตดูท่าจะมาแรงกว่าในสังคมยุคใหม่นี้ธรรมชาติของซูเปอร์มาร์เก็ต คือเน้นขายของหลากหลาย ดังนั้นซูเปอร์มาร์เก็ตแต่ละที่มักจะมีพื้นที่กว้าง ๆ เน้นขาย Volume มาก ๆ ทำให้เราเห็นซูเปอร์มาเก็ตส่วนใหญ่ไปตั้งอยู่ชั้นใต้ดินของห้างสรรพสินค้าก็เพราะเหตุผลในหลากหลายปัจจัยทั้งการเติมสินค้าที่สะดวก และเป็นการบริหารจัดการพื้นที่ของห้างสรรพสินค้าให้เกิดประโยชน์สูงสุด แต่ก็มีจำนวนไม่น้อยที่เป็นซูเปอร์มาเก็ตตั้งอยู่บนพื้นที่ปกติในแหล่งใกล้ชุมชนต่างๆ

 

ทั้งนี้ในภาพรวมของ ไฮเปอร์มาร์เก็ต VS ซูเปอร์เซ็นเตอร์ พอจะสรุปความต่างให้เห็นภาพคือ
 

 

ปัญหาที่ธุรกิจค้าปลีกไม่ว่าจะรูปแบบไหนต้องพบเจอมากที่สุดในตอนนี้คือกำลังซื้อที่ลดลงสวนทางกับต้นทุนต่างๆ ที่เพิ่มขึ้น เราจึงได้เห็นกลยุทธ์การตลาดต่างๆ ของธุรกิจค้าปลีกที่จัดมาเพื่อดึงดูดลูกค้าให้มากที่สุด เรียกว่าเป็นการแข่งขันที่ดุเดือดวัดกันที่พลังในการบริหาร การวางแผนการตลาดที่ดี รวมถึงธุรกิจค้าปลีกยุคนี้ใครสายป่านยาวกว่าหนากว่าก็ได้เปรียบทำให้ค้าปลีกรายเล็กๆ แทบลืมตาอ้าปากกันไม่ได้เลยทีเดียว

นักเขียน

คุณรัตนชัย ม่วงงาม (เปี๊ยก)