โรคมะเร็ง รู้เท่าทันสาเหตุและวิธีป้องกัน เพื่อสุขภาพที่แข็งแรง

[องศา พิภพ]

ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าภัยอันตรายจากโรคร้ายแรงยังคงเป็นปัญหาที่ใกล้ตัวกว่าที่หลายคนคิด ไม่ว่าจะเป็นโรคติดต่อที่แพร่กระจายได้รวดเร็ว และโรคเรื้อรังที่มักก่อตัวขึ้นอย่างช้า ๆ แต่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาว หนึ่งในนั้นคือ ‘โรคมะเร็ง’ ซึ่งเป็นโรคที่มีขั้นตอนการรักษาซับซ้อน และใช้ระยะเวลารักษานาน ปัจจัยเสี่ยงอาจมาจากพันธุกรรม หรือพฤติกรรมการใช้ชีวิต ซึ่งการรู้เท่าทันอาการ สาเหตุ และวิธีการป้องกันอาจเป็นหนึ่งในตัวช่วยลดความเสี่ยงการเป็นโรคดังกล่าว ตลอดจนบรรเทาความรุนแรงของอาการมะเร็ง

บทความนี้จะพาไปสำรวจเกี่ยวกับโรคมะเร็ง ครอบคลุมตั้งแต่โรคมะเร็ง เกิดจากอะไร มะเร็งมีกี่ระยะ รวมไปถึงแนะนำแนวทางการป้องกัน เพื่อการมีสุขภาพที่แข็งแรงในระยะยาว ปลอดภัยจากมะเร็ง


ทำความเข้าใจ โรคมะเร็งคืออะไร?



โรคมะเร็ง (Cancer) คือ ภาวะที่เซลล์ในร่างกายเกิดการเจริญเติบโตผิดปกติ โดยเซลล์เหล่านี้จะค่อย ๆ แบ่งตัว และเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วโดยไม่สามารถควบคุมได้ จนก่อตัวเป็นก้อนมะเร็ง และแพร่กระจายผ่านทางระบบส่วนต่าง ๆ เช่น ระบบเลือด ระบบทางเดินน้ำเหลือง ไปยังอวัยวะอื่น ๆ อย่างปอด ลำไส้ หรือเต้านม เป็นต้น

สาเหตุหลักที่ทำให้เซลล์ปกติกลายเป็นเซลล์มะเร็ง มักเกิดจากความผิดปกติทางพันธุกรรมหรือการกลายพันธุ์ของยีนอันเนื่องมาจากการสัมผัสหรือรับรังสีเคมี ไปจนถึงการมีพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม เช่น การสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ เมื่อยีนที่ทำหน้าที่ควบคุมการเจริญเติบโตและการซ่อมแซมของเซลล์เสียหาย ร่างกายจึงไม่สามารถควบคุมการแบ่งตัวได้ ส่งผลให้เกิดเป็นเซลล์มะเร็งขึ้นในที่สุด


ผู้ป่วยโรคมะเร็งมีลักษณะอาการอย่างไรบ้าง?

โรคมะเร็งเป็นโรคร้ายที่ไม่มีอาการชัดเจนในระยะแรก แต่หากร่างกายเริ่มส่งสัญญาณผิดปกติบางอย่างตามลักษณะอาการดังต่อไปนี้ ก็ควรใส่ใจและเข้ารับการตรวจวินิจฉัยกับแพทย์ เพราะนี่อาจเป็นสัญญาณของอาการคนเป็นมะเร็งระยะเริ่มต้นได้

อาการของโรคมะเร็งที่ควรเฝ้าระวัง มีดังนี้

- มีก้อนหรือเนื้อแข็งผิดปกติในส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย
- น้ำหนักลดลงโดยไม่ทราบสาเหตุ โดยที่ไม่ได้ควบคุมอาหารหรือออกกำลังกาย
- รู้สึกอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย หรือมีไข้เรื้อรังโดยหาสาเหตุไม่ได้
- ผู้เสี่ยงเป็นมะเร็ง อาการเริ่มต้นมักมีแผลเรื้อรังที่หายช้า หรือไม่หายสักที
- มีการเปลี่ยนแปลงของไฝหรือกระ เช่น ขนาด สี หรือรูปร่างผิดปกติ
- มีเลือดออกผิดปกติ เช่น อุจจาระเป็นเลือด ไอมีเลือดปน หรือเลือดออกระหว่างรอบเดือน
- ระบบขับถ่ายหรือการกลืนอาหารผิดปกติเป็นเวลานาน
- เหงื่อออกจำนวนมากขณะนอนหลับ
- อาการปวดเรื้อรัง ปวดในตำแหน่งเดิมอย่างต่อเนื่อง


วิธีรักษาโรคมะเร็งทำได้กี่วิธีในปัจจุบัน?



หลังจากทราบวิธีสังเกตอาการเบื้องต้นของมะเร็งแล้ว หลายคนอาจสงสัยว่าปัจจุบันนี้โรคมะเร็งรักษาได้ด้วยวิธีไหนบ้าง ซึ่งด้วยเทคโนโลยีการแพทย์ที่มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ทำให้ผู้ป่วยโรคมะเร็งระยะแรกมีโอกาสรักษาหายมากขึ้นด้วยวิธีการดังต่อไปนี้

- การผ่าตัด (Surgery)
เป็นการตัดก้อนมะเร็งออกจากร่างกาย เหมาะกับอาการมะเร็งระยะที่ 1 ซึ่งมะเร็งยังไม่แพร่กระจายไปอวัยวะอื่น การผ่าตัดมักเป็นวิธีแรกที่แพทย์พิจารณา เพราะช่วยลดจำนวนเซลล์มะเร็งได้โดยตรง

- การฉายรังสี (Radiation Therapy)
ใช้รังสีพลังงานสูง เช่น รังสีเอกซ์ หรือโปรตอน เพื่อทำลายหรือยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง อาจมีการรักษาโรคมะเร็งร่วมกับการผ่าตัด และเคมีบำบัด

- เคมีบำบัด (Chemotherapy)
การใช้ยาเพื่อฆ่าหรือหยุดการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็ง อาจให้ทางเส้นเลือดหรือรับประทาน วิธีนี้เหมาะกับมะเร็งที่กระจายไปทั่วร่างกาย แต่ก็มีผลข้างเคียง เช่น คลื่นไส้ ผมร่วง หรืออ่อนเพลีย

- ฮอร์โมนบำบัด (Hormone Therapy)
คือการใช้ฮอร์โมนบำบัดควบคุมฮอร์โมนที่กระตุ้นการเจริญเติบโตของมะเร็ง เช่น มะเร็งเต้านมและมะเร็งต่อมลูกหมาก โดยยาจะช่วยยับยั้งหรือลดระดับฮอร์โมนในร่างกาย

- การบำบัดแบบกำหนดเป้าหมาย (Targeted Therapy)
ใช้ยาที่ออกฤทธิ์เจาะจงกับโมเลกุลหรือโปรตีนของเซลล์มะเร็ง ทำให้เซลล์มะเร็งถูกทำลายได้แม่นยำ และส่งผลกระทบต่อเซลล์ปกติน้อยกว่าวิธีเดิม

- ภูมิคุ้มกันบำบัด (Immunotherapy)
กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้สามารถตรวจจับและทำลายเซลล์มะเร็งได้เอง เหมาะกับผู้ป่วยโรคมะเร็งผิวหนังหรือมะเร็งปอด

- การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดหรือไขกระดูก (Stem Cell Transplant)
ใช้ในผู้ป่วยโรคมะเร็งเม็ดเลือด หรือมะเร็งไขกระดูก โดยการให้เซลล์ต้นกำเนิดใหม่ เพื่อสร้างเซลล์เม็ดเลือดที่แข็งแรงขึ้นหลังจากได้รับเคมีบำบัดหรือรังสีในปริมาณสูง


รู้ภัยโรคมะเร็งด้วยการดูแลตัวเองอย่างเหมาะสม

การดูแลตนเองเพื่อลดความเสี่ยงการเกิดโรคมะเร็ง สามารถทำได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม และใส่ใจสุขภาพอย่างต่อเนื่อง โดยแนะนำให้เริ่มต้นจากการเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืช และโปรตีนที่ดีต่อร่างกาย ลดการบริโภคเนื้อสัตว์แปรรูป อาหารไขมันสูง และหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ นอกจากนี้ควรงดการสูบบุหรี่ หรืออยู่ใกล้ควันบุหรี่ เพราะเป็นหนึ่งในปัจจัยเสี่ยงสำคัญต่อการเป็นโรคมะเร็งปอดและมะเร็งชนิดอื่น ๆ

นอกจากนี้ ควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมออย่างน้อยสัปดาห์ละ 3-5 วัน เพื่อช่วยเสริมภูมิคุ้มกันและควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ อีกทั้งควรพักผ่อนให้เพียงพอ ลดความเครียด และตรวจสุขภาพประจำปีอย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะการตรวจคัดกรองมะเร็งตามคำแนะนำของแพทย์ การดูแลและปฏิบัติตามแนวทางเหล่านี้ จะช่วยลดโอกาสเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็ง พร้อมทั้งส่งเสริมการป้องกันโรคร้ายได้มากขึ้น


โรคมะเร็ง โรคอันตรายใกล้ตัวคุณที่ควรสังเกตอาการให้ดี

โรคมะเร็งนับเป็นหนึ่งในโรคร้ายแรงที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกวัย จึงควรหมั่นสังเกตความผิดปกติของร่างกายและอาการให้ดี ไม่ว่าจะเป็นการพบก้อนเนื้อผิดปกติ น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ หรือไอเรื้อรัง เป็นต้น การตรวจพบเจอโรคมะเร็งตั้งแต่ระยะเริ่มต้นและรีบเข้ารับการรักษา มีส่วนช่วยเพิ่มโอกาสในการรักษาโรคมะเร็งได้สำเร็จ

นอกจากนี้ควรดูแลตัวเองด้วยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ งดบุหรี่และแอลกอฮอล์ พักผ่อนเพียงพอ และตรวจสุขภาพตามคำแนะนำของแพทย์ จะช่วยลดความเสี่ยงและป้องกันการเกิดโรคมะเร็งได้