รู้ทันภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน มีสัญญาณเตือนอะไรที่ควรรู้?

[สมหมาย รอคอย]

ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันเป็นอย่างไร? รู้จักอาการ สาเหตุ และวิธีป้องกัน

ลองจินตนาการว่าคนที่ดูแข็งแรง สุขภาพดี กำลังพูดคุยหรือออกกำลังกายอยู่ดี ๆ แล้วจู่ ๆ ก็ล้มลงหมดสติ นี่อาจไม่ใช่แค่เป็นลมธรรมดา แต่อาจเป็นภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน ภาวะนี้เกิดขึ้นกะทันหันและอันตรายถึงชีวิต หากไม่ได้รับการช่วยเหลืออย่างทันท่วงที โอกาสรอดชีวิตจะลดลงในทุก ๆ วินาที บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับภาวะนี้ให้มากขึ้นว่าหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันหรือ Cardiac Arrest คืออะไร เกิดขึ้นได้อย่างไร และมีสัญญาณเตือนอะไรบ้าง พร้อมแนะนำวิธีป้องกันการเกิดภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน เพื่อลดความเสี่ยงเกิดอันตรายกับตัวคุณและคนรอบข้าง


ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน (Cardiac Arrest) คืออะไร?
หัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน (Sudden Cardiac Arrest) คือภาวะที่หัวใจหยุดเต้นชั่วขณะหรือหยุดสูบฉีดเลือดอย่างกะทันหัน ทำให้เลือดไม่สามารถไหลเวียนไปเลี้ยงอวัยวะสำคัญ เช่น สมองและปอดได้ ส่งผลให้ผู้ป่วยหมดสติและหยุดหายใจภายในเวลาอันรวดเร็ว สาเหตุหลักที่ทำให้หัวใจหยุดเต้นมักเกิดจากความผิดปกติของคลื่นไฟฟ้าหัวใจ ทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะรุนแรง หากไม่ได้รับการช่วยเหลืออย่างทันท่วงที อาจเสียชีวิตภายในไม่กี่นาที

หลายคนอาจสงสัยว่าภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันเหมือนกันกับอาการหัวใจวายหรือไม่? คำตอบคือ ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน (Cardiac Arrest) นั้นมีความแตกต่างจากอาการหัวใจวาย (Heart Attack)อย่างชัดเจน แม้ว่าทั้งสองจะเกี่ยวข้องกับการทำงานของหัวใจ แต่ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันคือการที่หัวใจหยุดเต้นอย่างกะทันหัน ทำให้เลือดไม่สามารถไหลเวียนไปเลี้ยงอวัยวะสำคัญ ส่งผลให้ผู้ป่วยหมดสติและหายใจไม่ออก หากไม่ได้รับการช่วยเหลือทันทีอาจเสียชีวิตได้ ขณะที่อาการหัวใจวายเกิดจากการที่หลอดเลือดหัวใจถูกตีบหรือตัน ทำให้หัวใจขาดเลือดและออกซิเจน แต่หัวใจยังคงเต้นอยู่ ผู้ป่วยอาจมีอาการเจ็บหน้าอกและหายใจลำบาก แต่สามารถรอดชีวิตได้หากได้รับการรักษาที่เหมาะสมและทันท่วงที


มีสัญญาณเตือนภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน มักมีอาการแบบไหนบ้าง?

แม้ว่าภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันจะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วและไม่คาดคิด แต่ในบางกรณีอาจมีสัญญาณเตือนล่วงหน้า หากสามารถสังเกตอาการผิดปกติและได้รับการช่วยเหลืออย่างทันท่วงที จะช่วยลดความเสี่ยงในการเสียชีวิตได้ โดยภาวะหัวใจหยุดเต้นมักมีอาการที่อาจเป็นสัญญาณเตือน ดังนี้

• เจ็บแน่นหน้าอก โดยเฉพาะบริเวณกลางอกหรือร้าวไปที่แขน คอ หรือกราม

• ใจสั่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือรู้สึกว่าหัวใจเต้นเร็วหรือแรงผิดปกติ

• เวียนศีรษะ หน้ามืด เป็นลม โดยไม่มีสาเหตุชัดเจน

• หายใจติดขัด หอบเหนื่อยผิดปกติ แม้ไม่ได้ออกแรงมาก

• เหงื่อออกมากผิดปกติ โดยเฉพาะเมื่อรู้สึกหนาวหรือไม่มีสาเหตุ

• หมดสติอย่างกะทันหัน และไม่ตอบสนองต่อสิ่งรอบตัว

หากพบอาการเหล่านี้เกิดขึ้นกับตนเองหรือคนรอบข้าง ควรรีบขอความช่วยเหลือทางการแพทย์โดยด่วน เพื่อเพิ่มโอกาสรอดชีวิตและลดความเสี่ยงจากภาวะแทรกซ้อนจากภาวะหัวใจหยุดเต้น


หัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน เกิดจากสาเหตุอะไร?
แม้ว่าภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันมักเกิดขึ้นอย่างกะทันหันและคาดเดาได้ยาก แต่แท้จริงแล้วมีหลายปัจจัยที่สามารถกระตุ้นให้เกิดภาวะนี้ได้ โดยเฉพาะปัญหาที่เกี่ยวข้องกับระบบไฟฟ้าของหัวใจและโรคหัวใจที่เป็นอยู่ หากทราบสาเหตุและปัจจัยเสี่ยงล่วงหน้า จะช่วยให้สามารถป้องกันหรือรับมือได้อย่างเหมาะสม ซึ่งสาเหตุหลักของภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันมีอยู่หลายประการ ไม่ว่าจะเป็น

• หัวใจเต้นผิดจังหวะรุนแรง (Ventricular Fibrillation – VF) ทำให้หัวใจสูบฉีดเลือดไม่ได้

• โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ (Coronary Artery Disease – CAD) ส่งผลให้หัวใจขาดเลือด

• ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจหนาผิดปกติ (Hypertrophic Cardiomyopathy – HCM) โดยเฉพาะในนักกีฬา

• ภาวะหัวใจล้มเหลว (Heart Failure) ทำให้หัวใจทำงานผิดปกติ

• โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด ซึ่งอาจส่งผลต่อระบบไฟฟ้าหัวใจ

• ภาวะโพแทสเซียมหรือแมกนีเซียมในเลือดผิดปกติ ซึ่งส่งผลต่อการทำงานของหัวใจ

• การใช้สารเสพติดหรือยาบางชนิด เช่น โคเคน แอมเฟตามีน หรือยาที่มีผลต่อจังหวะการเต้นของหัวใจ

• ไฟฟ้าช็อตหรือการได้รับบาดเจ็บรุนแรงที่หน้าอก ซึ่งอาจกระทบระบบไฟฟ้าของหัวใจ

• การมีโรคอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง หรือความดันโลหิตสูง ฯลฯ

การป้องกันหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน ทำได้อย่างไร?
หลังจากที่ได้รู้กันไปแล้วว่าหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันเป็นอย่างไร เกิดจากสาเหตุอะไร และมีสัญญาณเตือนอะไรที่สังเกตได้บ้าง? ในหัวข้อนี้จะมาแนะนำวิธีการป้องกันความเสี่ยงจากภาวะนี้ ซึ่งการป้องกันภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันทำได้โดยการดูแลสุขภาพหัวใจ และลดปัจจัยเสี่ยงที่อาจกระตุ้นให้เกิดภาวะนี้ ดังต่อไปนี้

• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์

• หลีกเลี่ยงอาหารไขมันสูงและโซเดียมมากเกินไป

• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอเพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงของหัวใจ

• ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ

• หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์

• ไม่เสพสารเสพติดที่อาจกระทบต่อระบบไฟฟ้าของหัวใจ

• ตรวจสุขภาพเป็นประจำ โดยเฉพาะผู้ที่มีประวัติโรคหัวใจหรือมีปัจจัยเสี่ยง เพื่อให้สามารถตรวจพบความผิดปกติและรับการรักษาได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ

หัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน ภาวะฉุกเฉินที่เกิดขึ้นได้กับทุกคน
ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันหรือ Cardiac Arrest คือภาวะฉุกเฉินที่อาจเกิดขึ้นได้กับทุกคน แม้แต่ผู้ที่ดูแข็งแรงดี หากเกิดขึ้นแล้ว จำเป็นต้องได้รับการช่วยเหลืออย่างรวดเร็วเพื่อเพิ่มโอกาสรอดชีวิต การสังเกตสัญญาณเตือนและทราบถึงสาเหตุที่อาจกระตุ้นให้เกิดภาวะนี้เป็นสิ่งสำคัญ นอกจากนี้ การดูแลสุขภาพหัวใจให้แข็งแรง หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยง และเข้ารับการตรวจสุขภาพเป็นประจำจะช่วยลดโอกาสเกิดภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันได้อย่างมีประสิทธิภาพ การตระหนักรู้และเตรียมพร้อมรับมือกับสถานการณ์ฉุกเฉินนี้ อาจช่วยรักษาชีวิตของคุณหรือคนรอบข้างได้ในช่วงเวลาสำคัญ[/list][/list][/list][/list][/list][/list][/list]