GHP คืออะไร หลักปฏิบัติสุขลักษณะที่ดีที่ผู้ผลิตควรรู้!

[สมหมาย รอคอย]

GHP คืออะไร ทำไมถึงเป็นมาตรฐานที่ผู้ผลิตควรให้ความสำคัญ

ในโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นอาหารที่บริโภค สินค้าที่ใช้ หรือแม้แต่สภาพแวดล้อมรอบตัว ล้วนมีผลต่อสุขภาพและความปลอดภัยโดยตรง และนี่คือที่มาของ GHP หลักปฏิบัติที่ไม่ได้เป็นเพียงแค่เรื่องของความสะอาด แต่เป็นรากฐานสำคัญที่ช่วยยกระดับมาตรฐานในทุกภาคส่วนให้ปลอดภัยและน่าไว้วางใจยิ่งขึ้น

ข้อกำหนด GHP หรือหลักปฏิบัติสุขลักษณะที่ดี ไม่ได้จำกัดอยู่แค่การล้างมือบ่อย ๆ หรือทำความสะอาดพื้นผิวเท่านั้น แต่เป็นระบบที่ครอบคลุมตั้งแต่กระบวนการผลิต การจัดการบุคลากร สภาพแวดล้อม ไปจนถึงการควบคุมสัตว์และแมลง GHP จะเป็นแนวทางที่ช่วยป้องกันการปนเปื้อน ลดความเสี่ยง และสร้างความมั่นใจให้ทุกคนได้ใช้ชีวิตอย่างปลอดภัยและมีสุขอนามัยที่ดี


GHP คืออะไร หลักปฏิบัติสุขลักษณะที่ดีจำเป็นอย่างไร
GHP ย่อมาจาก Good Hygiene Practices ซึ่งหมายถึง "หลักปฏิบัติสุขลักษณะที่ดี" เป็นระบบพื้นฐานที่สำคัญอย่างยิ่งในการควบคุมดูแลสุขอนามัยตลอดห่วงโซ่อาหาร เพื่อให้มั่นใจว่าผลิตภัณฑ์ที่ผลิตขึ้นมานั้นสะอาด ปลอดภัย และมีคุณภาพได้มาตรฐาน GHP คือหลักเกณฑ์ที่กำหนดแนวทางการปฏิบัติในด้านสุขลักษณะ เพื่อป้องกันการปนเปื้อนที่อาจเกิดขึ้นในกระบวนการผลิตอาหารหรือผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับสุขอนามัย โดยครอบคลุมตั้งแต่การจัดการวัตถุดิบ, บุคลากร, สถานที่, อุปกรณ์ ไปจนถึงการควบคุมสิ่งปนเปื้อนและสัตว์พาหะต่าง ๆ

การมี GHP มีความจำเป็นอย่างยิ่ง ช่วยป้องกันการปนเปื้อนที่อาจทำให้เกิดโรค หรือเป็นอันตรายต่อสุขภาพของผู้บริโภค ทำให้ผลิตภัณฑ์มีคุณภาพสม่ำเสมอ ช่วยสร้างความมั่นใจให้กับผู้บริโภคและคู่ค้า ว่าผลิตภัณฑ์ได้รับการดูแลอย่างดีตั้งแต่ต้นทางจนถึงปลายทาง ช่วยให้ธุรกิจสามารถขยายตลาดและแข่งขันในระดับนานาชาติได้

GMP กับ GHP ต่างกันอย่างไร? โดย GMP เป็นมาตรฐานที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในอุตสาหกรรมต่าง ๆ ซึ่งเน้นควบคุมกระบวนการผลิตให้ได้คุณภาพตามที่กำหนด โดยต่างจาก GHP ที่เน้นสุขลักษณะ ครอบคลุมตั้งแต่ขั้นตอนแรกสุดของห่วงโซ่อาหาร เช่น การผลิตขั้นต้น ไปจนถึงการแปรรูป การจัดเก็บ การขนส่ง และการจำหน่าย


ทำไมต้องเปลี่ยนจาก GMP เป็น GHP
การเปลี่ยนผ่านจาก GMP มาสู่ GHP โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมอาหารและตลอดห่วงโซ่อาหารนั้น เป็นการยกระดับมาตรฐานเพื่อให้สอดคล้องกับแนวคิด "Food Business Sustainable" หรือ "การสร้างธุรกิจอาหารอย่างยั่งยืน" ขององค์การอนามัยโลก (WHO) ได้แก่

• ให้ความสำคัญอย่างมากกับการรักษาความสะอาดในทุกขั้นตอนและทุกพื้นที่ทำงาน

• เน้นย้ำถึงความจำเป็นในการแยกวัตถุดิบที่ยังไม่ผ่านการปรุงสุกออกจากอาหารที่ปรุงสุกแล้ว

• การปรุงอาหารให้สุกทั่วถึงด้วยอุณหภูมิที่เหมาะสม เพื่อทำลายเชื้อจุลินทรีย์ที่เป็นอันตราย

• ควบคุมอุณหภูมิของอาหารตลอดเวลา ไม่ว่าจะเป็นการแช่เย็นหรือการอุ่นร้อน

• ใช้น้ำและวัตถุดิบที่มีคุณภาพ ปลอดภัย และไม่ปนเปื้อน

ข้อกำหนด GMP กับ GHP มีอะไรเพิ่มขึ้นมาบ้าง

GHP ประกอบด้วยอะไรบ้าง โดยคณะกรรมการโคเด็กซ์ว่าด้วยสุขลักษณะอาหาร ได้ประกาศใช้ GHP อย่างเป็นทางการ เพื่อใช้แทน GMP ในอุตสาหกรรมอาหาร ซึ่งข้อกำหนดใหม่ที่สำคัญมีดังนี้

เปลี่ยนชื่อมาตรฐาน
จากเดิมที่ใช้คำว่า GMP ได้ถูกปรับเปลี่ยนเป็น GHP อย่างชัดเจน เพื่อเน้นย้ำถึงความสำคัญถึงมาตรฐาน GHP ของ "สุขลักษณะ" และ "สุขอนามัย" ให้เด่นชัดและครอบคลุมมากยิ่งขึ้นในบริบทของผลิตภัณฑ์อาหารและห่วงโซ่อาหารทั้งหมด

เปลี่ยนข้อกำหนด
มีการปรับปรุงและเพิ่มเติมข้อกำหนด GHP ในรายละเอียดต่าง ๆ ให้มีความชัดเจนและเข้มงวดมากขึ้น ครอบคลุมตั้งแต่การออกแบบอาคาร, สถานที่, เครื่องมือ, อุปกรณ์, การจัดการบุคลากร, การควบคุมกระบวนการ ไปจนถึงการจัดการสิ่งแวดล้อมโดยรอบ เพื่อลดความเสี่ยงของการปนเปื้อนทุกรูปแบบ

เพิ่มอันตรายด้าน Allergen
หนึ่งในข้อกำหนดที่เพิ่มขึ้นมาอย่างโดดเด่นคือ การให้ความสำคัญกับ "อันตรายด้านสารก่อภูมิแพ้ (Allergen)" ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญในอาหาร โดย GHP ได้กำหนดให้มีการควบคุมและจัดการสารก่อภูมิแพ้ให้เข้มงวด ตั้งแต่การคัดแยก การป้องกันการปนเปื้อนข้าม และการสื่อสารข้อมูลสารก่อภูมิแพ้ที่ชัดเจนบนฉลาก

กำหนดรูปแบบแบบฟอร์มเอกสารการวิเคราะห์อันตรายใหม่ใน HACCP
การปรับปรุงและกำหนดรูปแบบของแบบฟอร์มเอกสารสำหรับ GHP HACCP คือการวิเคราะห์อันตรายและจุดวิกฤติที่ต้องควบคุม ให้มีความชัดเจนและเป็นระบบมากยิ่งขึ้น เพื่อให้การประเมินความเสี่ยงและมาตรการควบคุมเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและสามารถตรวจสอบย้อนกลับได้

เพิ่ม Validate เพื่อพิสูจน์ยืนยันสำหรับบางมาตรการควบคุม
ข้อกำหนด GHP ใหม่นี้เน้นย้ำถึงความสำคัญของการ "พิสูจน์ยืนยัน (Validation)" ว่ามาตรการควบคุมบางอย่างที่นำมาใช้นั้นมีประสิทธิภาพจริงตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ ซึ่งอาจทำได้โดยการทดสอบทางวิทยาศาสตร์ การเก็บข้อมูล หรือการตรวจสอบอื่น ๆ เพื่อให้มั่นใจว่ามาตรการนั้นสามารถลดหรือกำจัดอันตรายได้


สรุปข้อกำหนดของ GHP สำหรับผู้ประกอบการ
สำหรับผู้ประกอบการในทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องกับอาหารและสุขอนามัย การปรับตัวให้เข้ากับมาตรฐาน GHP ถือเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง เพื่อยกระดับคุณภาพและความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์ สร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้บริโภค และเพิ่มโอกาสในการแข่งขันทั้งในและต่างประเทศ โดย

• บุคลากร ต้องมีสุขภาพแข็งแรง ไม่เป็นโรคที่อาจแพร่สู่ผลิตภัณฑ์ได้

• อาคารสถานที่และบริเวณโดยรอบ ออกแบบและก่อสร้างให้ถูกสุขลักษณะ ทำความสะอาดง่าย

• เครื่องมือและอุปกรณ์ เลือกใช้วัสดุที่ไม่ทำปฏิกิริยากับอาหาร ทำความสะอาดและบำรุงรักษาง่าย

• การควบคุมการปฏิบัติงาน ตั้งแต่การรับวัตถุดิบ, การแปรรูป, การบรรจุ ไปจนถึงการจัดเก็บและขนส่ง

GHP กุญแจสู่ผลิตภัณฑ์ที่สะอาดและปลอดภัย
GHP เปรียบเสมือนรากฐานอันแข็งแกร่งที่ช่วยให้ธุรกิจเติบโตได้อย่างยั่งยืน การเปลี่ยนผ่านจาก GMP มาสู่ GHP สะท้อนให้เห็นถึงความมุ่งมั่นในระดับสากลที่จะยกระดับสุขอนามัยให้ครอบคลุมทุกขั้นตอนตลอดห่วงโซ่อาหาร ตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ ดังนั้นการลงทุนใน GHP จึงเป็นการลงทุนที่คุ้มค่า เพื่ออนาคตที่มั่นคงและยั่งยืนของธุรกิจ