ขยะอันตราย มีประเภทอะไรบ้าง? วิธีกําจัดทำได้อย่างไร?

[สมหมาย รอคอย]

ขยะอันตราย มีกี่ประเภท? พร้อมวิธีกําจัดอย่างถูกต้อง ปลอดภัย

“ขยะอันตราย” เป็นหนึ่งในปัญหาสิ่งแวดล้อมที่หลายคนมักจะมองข้าม เพราะหากทิ้งขยะอันตรายอย่างไม่ระมัดระวังอาจทำให้เกิดการปนเปื้อนในดิน น้ำ และอากาศ ที่สามารถส่งผลเสียในระยะยาว ในบทความนี้ จะพาไปรู้จักกับประเภทขยะอันตรายมีอะไรบ้าง? พร้อมยกตัวอย่างขยะมีพิษมีอะไรบ้าง? รวมไปถึงวิธีการทิ้งขยะอันตรายอย่างถูกต้อง โดยไม่ให้ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม


สัญลักษณ์ของขยะอันตราย มีอะไรบ้าง
ในชีวิตประจำวันของเรา อาจมีขยะหลายชนิดที่ดูเหมือนไม่อันตราย หากไม่รู้เท่าทันและกำจัดอย่างไม่ถูกวิธี เช่น ทิ้งรวมกับขยะทั่วไป อาจส่งผลเสียรุนแรงต่อทั้งสุขภาพและสิ่งแวดล้อมได้ ดังนั้น การเรียนรู้วิธีสังเกตขยะอันตรายและการจัดการอย่างถูกวิธีจึงเป็นสิ่งสำคัญมาก
ถังขยะอันตรายมีอะไรบ้าง? โดยทั่วไปประเภทขยะอันตรายมักมีสัญลักษณ์เฉพาะติดอยู่ที่บรรจุภัณฑ์ เพื่อให้ผู้ใช้งานหรือผู้เก็บขนสามารถระวังและจัดการได้อย่างปลอดภัย โดยสามารถสังเกตจาก 3 สัญลักษณ์ ดังต่อไปนี้

• รูปหัวกะโหลกไขว้ หมายถึง ขยะมีพิษที่อาจก่อให้เกิดอันตรายร้ายแรง เช่น ยาฆ่าแมลง ยากำจัดวัชพืช หรือสารเคมีรุนแรง

• รูปเปลวไฟ หมายถึง ขยะนั้นติดไฟง่าย เช่น สีทินเนอร์ สารไวไฟ หรือสเปรย์บางประเภท ซึ่งนับว่าเป็นขยะปนเปื้อนสารเคมี

• รูปเครื่องหมายตกใจในกรอบสามเหลี่ยม หมายถึง ขยะปนเปื้อนที่อาจก่อให้เกิดอันตรายแบบเฉียบพลันหรือเรื้อรัง เช่น น้ำยาทำความสะอาดรุนแรง หรือแบตเตอรี่บางชนิด

ยกตัวอย่างของขยะอันตราย มีอะไรบ้าง
หลายคนอาจยังไม่แน่ใจว่าขยะอันตรายมีอะไรบ้าง? ขยะอันตรายมีอะไรบ้าง 10 อย่างที่อาจพบได้ในบ้านเรือนทั่วไป สามารถก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกายและสิ่งแวดล้อม ได้แก่

• ถ่านไฟฉายและแบตเตอรี่เก่า เป็นขยะปนเปื้อนสารเคมี เช่น ตะกั่ว ปรอท ซึ่งเป็นพิษต่อระบบประสาท

• หลอดไฟฟลูออเรสเซนต์ ที่มีสารปรอทเป็นอันตรายต่อระบบหายใจ

• ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่มีฤทธิ์กัดกร่อน เช่น น้ำยาล้างท่อ น้ำยาขจัดคราบ

• กระป๋องสเปรย์ เช่น สเปรย์กำจัดแมลง หรือสเปรย์ระงับกลิ่นที่มีสารไวไฟ

• น้ำมันเครื่องเก่า ขยะชนิดนี้หากทิ้งไม่ถูกวิธีจะสามารถซึมลงดินและปนเปื้อนแหล่งน้ำได้

• สีทาบ้าน สีน้ำมัน ทินเนอร์ เป็นขยะปนเปื้อนที่มีกลิ่นฉุนและสารระเหยที่อันตรายต่อร่างกาย

• ยาฆ่าแมลงหรือปุ๋ยเคมี จัดเป็นขยะมีพิษที่ต้องแยกทิ้งอย่างระมัดระวัง

• อุปกรณ์ทางการแพทย์ เช่น ยาหมดอายุ ถุงมืออนามัย หน้ากากอนามัย

• อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เช่น สายไฟเก่า โทรศัพท์มือถือ หรือแบตเตอรี่มือถือ

• ของมีคมปนเปื้อนเลือด เช่น เข็มฉีดยา ใบมีดโกน จัดว่าเป็นขยะปนเปื้อนที่เป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม

แล้วจะรู้ได้อย่างไรว่าเป็นขยะอันตราย? สามารถสังเกตได้ว่า ขยะเหล่านั้นมีสัญลักษณ์อันตราย หรือมีฉลากเตือนว่าต้องเก็บในภาชนะเฉพาะหรือไม่ หากไม่มั่นใจควรสอบถามจากหน่วยงานท้องถิ่น หรือมีการคัดแยกทิ้งไว้ในถังขยะอันตรายที่มีสัญลักษณ์ชัดเจน เช่น สีแดงหรือสีส้ม พร้อมระบบปิดที่มิดชิด


ขยะอันตราย สามารถส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอย่างไรบ้าง

ขยะอันตรายยังไง? โดยขยะอันตรายส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพได้ หากคุณไม่รู้วิธีกำจัดหรือทิ้งขยะอย่างเหมาะสม โดยผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากขยะอันตราย ได้แก่

1. การปนเปื้อนของแหล่งน้ำ เมื่อขยะอันตราย เช่น ขยะปนเปื้อนสารเคมี หรือขยะมีพิษถูกทิ้งลงในแหล่งน้ำ สารเคมีที่มีในขยะเหล่านี้จะถูกดูดซึมเข้าไปในน้ำ ทำให้คุณภาพน้ำเสื่อมลงและไม่สามารถใช้ได้สำหรับการดื่มหรือการเกษตร ซึ่งอาจทำให้เกิดการปนเปื้อนของสารพิษในสัตว์น้ำและพืชที่ใช้บริโภคได้
2. การกัดเซาะและปนเปื้อนของดิน สารพิษจากขยะอันตรายสามารถซึมผ่านไปสู่ชั้นดิน ทำให้ดินสูญเสียคุณสมบัติที่ดีในการเจริญเติบโตของพืช และทำให้พื้นที่เกษตรกรรมถูกปนเปื้อนด้วยสารเคมีที่อาจก่อให้เกิดโรคในพืชและสัตว์ที่บริโภคพืชเหล่านั้น นอกจากนี้ ขยะปนเปื้อนยังอาจทำให้ระบบนิเวศของสัตว์และแมลงที่อาศัยอยู่ในดินที่เสื่อมสภาพนั้น ๆ
3. ผลกระทบต่ออากาศ เมื่อขยะอันตรายบางประเภทถูกเผาไหม้ เช่น ขยะที่มีสารเคมีหรือวัสดุไวไฟ จะปล่อยสารพิษที่เป็นอันตรายออกมาในรูปของมลพิษทางอากาศ เช่น ก๊าซพิษและสารก่อมะเร็ง ซึ่งส่งผลกระทบต่อคุณภาพอากาศและสุขภาพของมนุษย์และสัตว์ในพื้นที่นั้นได้
4. การทำลายระบบนิเวศ สารเคมีจากขยะมีพิษอาจทำลายแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า โดยเฉพาะสัตว์น้ำและนกที่อาจได้รับสารพิษจากการกินหรือสัมผัสขยะเหล่านี้ เช่น การกินสัตว์ที่ปนเปื้อนสารพิษหรือลอยตามน้ำ ซึ่งทำให้เกิดอัตราการตายของสัตว์ในระบบนิเวศเพิ่มมากขึ้น


ขั้นตอนการจัดการขยะอันตรายอย่างถูกวิธี มีอะไรบ้าง
การทิ้งขยะอันตรายอย่างไม่ระมัดระวังไม่เพียงแต่เป็นการทำลายสิ่งแวดล้อม แต่ยังเป็นอันตรายต่อสุขภาพของคนในชุมชน ดังนั้นการแยกขยะอันตราย และทิ้งอย่างเหมาะสมเป็นสิ่งที่ทุกคนพึงปฏิบัติ
ขยะอันตราย กําจัดอย่างไร? โดยขั้นตอนการจัดการขยะอันตรายอย่างถูกวิธีสามารถทำได้ดังนี้

1. แยกขยะอันตรายออกจากขยะทั่วไป เช่น แบตเตอรี่เก่า หลอดไฟฟลูออเรสเซนต์ หรือ ขยะอิเล็กทรอนิกส์ ที่มีสารพิษที่สามารถปนเปื้อนในดินและน้ำได้ ควรทิ้งขยะเหล่านี้ในถังขยะอันตราย ที่มีสัญลักษณ์เตือนภัยอย่างชัดเจน
2. ควรเก็บขยะในภาชนะที่มีฝาปิดมิดชิด เพื่อป้องกันการรั่วไหลของสารพิษหรือสารเคมีจากขยะปนเปื้อน เช่น น้ำยาล้างจานที่มีสารเคมีหรือหลอดไฟที่แตก
3. ส่งขยะอันตรายไปยังจุดรับทิ้งที่มีมาตรฐาน ขยะอันตรายไม่ควรถูกทิ้งในถังขยะทั่วไป เพราะอาจส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมได้ ควรนำขยะไปทิ้งในจุดรับทิ้งขยะอันตราย หรือส่งไปยังสถานที่ที่มีการจัดการขยะอย่างมืออาชีพ เช่น ศูนย์รับทิ้งขยะอันตราย หรือสถานที่ที่มีการรีไซเคิลขยะประเภทนี้
4. จัดการขยะอันตรายที่ปนเปื้อนสารเคมีอย่างถูกวิธี เช่น น้ำยาทำความสะอาดที่มีสารเคมี ควรมีการจัดการโดยการทิ้งในภาชนะที่มีป้ายเตือนภัยและเก็บในสถานที่ที่มีการควบคุม การนำขยะเหล่านี้ไปเผาหรือทำลายโดยวิธีที่ไม่ถูกต้องสามารถทำให้เกิดมลพิษในอากาศได้
5. รีไซเคิลขยะอันตราย ในบางประเภทของขยะอันตราย เช่น ขยะอิเล็กทรอนิกส์หรือแบตเตอรี่ สามารถนำมารีไซเคิลได้ การรีไซเคิลไม่เพียงช่วยลดปริมาณขยะที่ทิ้ง แต่ยังสามารถนำวัสดุที่ใช้ได้กลับมาใช้ใหม่ เช่น การรีไซเคิลแบตเตอรี่เพื่อเก็บสารเคมีอันตรายและใช้แหล่งพลังงานใหม่


ขยะอันตรายควรทิ้งให้ถูกที่ เพื่อสุขภาพที่ดี และสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน
ขยะอันตราย คือขยะที่มีสารเคมีหรือวัสดุที่อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อมนุษย์ สัตว์ และสิ่งแวดล้อม ซึ่งจำเป็นต้องมีการจัดการอย่างรอบคอบและถูกต้อง เพื่อป้องกันการปนเปื้อนในดิน น้ำ และอากาศ การรู้จักประเภทของขยะอันตราย และวิธีการจัดการขยะมีพิษอย่างปลอดภัยจะช่วยลดการแพร่กระจายของสารพิษและทำให้สิ่งแวดล้อมน่าอยู่ยิ่งขึ้น