โรคย้ำคิดย้ำทำ: เมื่อความกังวลกลายเป็นวงจรซ้ำ

[นภัสนันท์ แก้วสกุลรัตน์]

การล้างมือจนมือแห้งเป็นแผล หรือการเช็กประตูซ้ำแล้วซ้ำเล่า อาจดูเหมือนพฤติกรรมเล็กน้อย แต่แท้จริงแล้วอาจสะท้อนภาวะทางจิตใจที่เรียกว่า "โรคย้ำคิดย้ำทำ" (OCD – Obsessive-Compulsive Disorder) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มโรควิตกกังวล

ความวิตกกังวล: เมื่อความคิดไม่อาจควบคุมได้
โรควิตกกังวลไม่ใช่แค่ความเครียดธรรมดา แต่เป็นการตอบสนองทางอารมณ์และร่างกายที่รุนแรง อาจแสดงออกเป็นโรคต่าง ๆ เช่น โรคแพนิค โรคกลัวเฉพาะสิ่ง และ OCD ซึ่งผู้ป่วยมักมีความคิดกวนใจซ้ำ ๆ จนต้องกระทำบางสิ่งเพื่อลดความไม่สบายใจ

อาการที่พบบ่อยในโรคย้ำคิดย้ำทำ

• กลัวสิ่งสกปรกหรือเชื้อโรคจนล้างมือบ่อย
• เช็กของซ้ำแม้รู้ว่าเคยทำแล้ว
• วางของให้เป๊ะสมมาตรผิดปรกติ
• มีความคิดแง่ลบโดยไม่ตั้งใจ

แม้ไม่ได้แสดงพฤติกรรมออกมา แต่หากมีความคิดย้ำ ๆ ที่ควบคุมไม่ได้ ก็อาจเข้าข่ายโรคนี้เช่นกัน

แยกให้ออก: OCD ไม่ใช่โรคสมองเสื่อม
ความแตกต่างคือผู้ป่วย OCD “รู้ตัว” ว่าตัวเองทำซ้ำจากความกังวล ขณะที่ผู้ป่วยสมองเสื่อมมักลืมว่าทำหรือพูดไปแล้ว

แนวทางรักษา
แพทย์จะประเมินอาการผ่านการพูดคุยและแบบทดสอบทางจิตวิทยา เพื่อวางแผนรักษาที่เหมาะสม เช่น การใช้ยา หรือการทำจิตบำบัดเพื่อฝึกให้ผู้ป่วยค่อย ๆ รับมือกับความกังวลได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ดูแลจิตใจตั้งแต่วันนี้
โรคย้ำคิดย้ำทำอาจไม่หายทันที แต่การเข้าใจและเข้าถึงการรักษาที่เหมาะสม คือกุญแจสำคัญในการใช้ชีวิตได้อย่างเป็นสุขอีกครั้ง