เจาะลึก ทำไมปัจจุบันคนอายุ 35+ ก็มีปัญหาข้อเข่าเสื่อมได้

[รอบรู้ ไทย]

เจาะลึก ทำไมปัจจุบันคนอายุ 35+ ก็มีปัญหาข้อเข่าเสื่อมได้

จากสถิติและเศรษฐกิจปัจจุบัน ได้มีผลสำรวจออกมาว่าคนไทยในวัยทำงานใช้ร่างกายกันหนักมากขึ้น บางคนรับงาน 1 – 2 งาน ตามมาด้วยการพักผ่อนที่น้อยลง ซึ่งอาจจะทำให้การออกกำลังกายน้อยลงเนื่องด้วยไม่มีเวลาและเหนื่อยจากงานเกินกว่าจะออกกำลังกาย เป็นผลให้ขาดความแข็งแรงของกระดูก ซึ่ง “เข่า” เป็นที่แรก ๆ ที่เกิดอาการบาดเจ็บ เพราะเนื่องจากใช้แรงงาน บางคนขยับตัวเยอะ ใช้เข่าเยอะ หรือบางคนไม่ขยับตัวเลย นั่งทำงานออฟฟิศนั่งงอเข่า เข่าพับทุกวัน การใช้งานที่รุนแรงเกินไป หรือการที่ไม่ค่อยถูกใช้งานสามารถเป็นต้นเหตุของอาการข้อเข่าเสื่อมในปัจจุบันได้

โรคข้อเข่าเสื่อมคืออะไร
โรคข้ออักเสบจากการสึกหรอ หรือโรคข้อเข่าเสื่อม (Osteoarthritis หรือ OA) คือชนิดหนึ่งของโรคข้ออักเสบที่เกิดขึ้นเมื่อกระดูกอ่อน (cartilage) ที่อยู่ระหว่างกระดูกเกิดการสึกหรอหรือบาดเจ็บ ทำให้กระดูกในข้อต่อเสียดสีกันโดยตรง โดยปกติแล้วข้อต่อในร่างกายของเราจะมี “ตัวกันกระแทก” ที่เรียกว่ากระดูกอ่อนไฮอาลีน (hyaline cartilage) ซึ่งทำหน้าที่ช่วยให้ข้อต่อเคลื่อนไหวได้อย่างราบรื่น แต่เมื่อเวลาผ่านไป กระดูกอ่อนนี้จะสึกหรอทำให้กระดูกสองชิ้นที่เชื่อมต่อกันเกิดการเสียดสีกันโดยตรง
โรคข้อเข่าเสื่อม สามารถเกิดขึ้นได้ในทุกข้อต่อของร่างกาย แต่ส่วนใหญ่จะพบในเข่า คอ หลังส่วนล่าง สะโพก และส่วนต่างๆ ของร่างกาย แม้ว่ากรณีส่วนใหญ่จะเกิดจากการสึกหรอที่เกิดขึ้นตามอายุ แต่บางกรณีก็อาจเกิดจากสาเหตุอื่นๆ และโรคข้อเข่าเสื่อมสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคนไม่ว่าจะอายุเท่าไร

โรคข้ออักเสบจากการสึกหรอเริ่มพัฒนาเมื่อไหร่?
อายุที่มากขึ้นเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่สุดสำหรับโรคข้อเข่าเสื่อมและมีการประมาณว่า 20-45% ของผู้ที่มีอายุเกิน 45 ปี จะมีอาการข้อเข่าเสื่อม ในระดับใดระดับหนึ่ง โดยส่วนใหญ่ผู้ที่เริ่มมีอาการโรคข้ออักเสบจากการสึกหรอจะอยู่ในช่วงอายุ 40, 50 และ 60 ปี แม้ว่าจะไม่มี “อายุเฉลี่ย” ที่แน่นอนสำหรับ แม้อายุจะเป็นปัจจัยเสี่ยง แต่ก็ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคข้ออักเสบจากการสึกหรอ เช่น:
• การบาดเจ็บที่ข้อต่อ
• โรคอ้วน
• โรคอักเสบอื่นๆ (เช่น โรคเกาต์, โรคข้ออักเสบอื่นๆ เป็นต้น)
• โรคเพจต (Paget's disease)
• การมีความเสี่ยงทางพันธุกรรมจากการกลายพันธุ์ของยีน
• โครงสร้างข้อต่อที่ผิดปกติหรือความหนาของกระดูกอ่อนที่ผิดปกติ
• ขาความยาวไม่เท่ากัน
• การติดเชื้อ
บางอาชีพ — โดยเฉพาะอาชีพที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวข้อต่อซ้ำๆ หรือการยกของหนัก — ก็เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดความเสียหายที่ข้อต่อได้เช่นกัน นอกจากนี้ ยังพบว่าบางชนิดของโรคข้ออักเสบพบได้บ่อยในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย

โรคข้ออักเสบจากการสึกหรอเกี่ยวข้องกับพันธุกรรมหรือไม่?
บางกรณีของโรคข้อเข่าเสื่อมได้รับอิทธิพลจากพันธุกรรมอย่างมาก งานวิจัยล่าสุดที่ศึกษาคู่แฝดหญิงแสดงให้เห็นว่าการมีส่วนร่วมของพันธุกรรมในกรณีโรคข้อเข่าเสื่อม (ที่มือและเข่า) อยู่ระหว่าง 40 - 65% ในแง่นี้ การศึกษาประวัติครอบครัวและการศึกษาการกระจุกตัวของโรคในครอบครัวแสดงให้เห็นว่า หากมีสมาชิกในครอบครัวที่ใกล้ชิดเป็นโรค OA จะทำให้คนในครอบครัวนั้นมีโอกาสเป็นโรคนี้สูงขึ้น 2 ถึง 4 เท่า ในบางช่วงชีวิตของพวกเขา การศึกษาการกระจุกตัวของยีน⁴ ชี้ให้เห็นว่า การกลายพันธุ์ของยีนบางชนิด (เช่น AGC1, IGF-1, TGF beta เป็นต้น) อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิด OA
สิ่งที่สำคัญคือ พันธุกรรมอาจนำไปสู่ความผิดปกติทางร่างกายที่ทำให้ผู้คนมีความเสี่ยงต่อการเป็น OA ตัวอย่างเช่น การเกิดมาพร้อมกับโครงสร้างข้อต่อที่ผิดปกติหรือความหนาของกระดูกอ่อนที่ผิดปกติอาจทำให้เกิดการ "สึกหรอ" ที่ข้อต่อเพิ่มขึ้น
งานวิจัยเกี่ยวกับพันธุกรรมของ OA ยังอยู่ในระยะเริ่มต้น และยังมีข้อมูลมากมายที่เรายังไม่ทราบ แต่ส่วนใหญ่แล้ว นักวิจัยเห็นตรงกันว่า จำนวนกรณีของโรคข้ออักเสบจากการสึกหรอมีสาเหตุบางส่วนจากพันธุกรรม

โรคข้ออักเสบจากการสึกหรอส่งผลต่อคนหนุ่มสาวอย่างไร?
ในขณะที่ 25% ของผู้คนจะพัฒนาโรคข้อเข่าเสื่อมที่มีอาการในบางช่วงชีวิต แต่บางคนจะเริ่มมีอาการในช่วงเวลาที่เร็วกว่าคนอื่น ประมาณ 30% ของกรณีโรคข้ออักเสบจากการสึกหรอเกิดขึ้นในผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 40 ปี และบางกรณีเด็กก็อาจเกิดโรคข้ออักเสบจากการสึกหรอได้ แม้ว่าจะเกิดขึ้นได้ยากมาก
การมีโรคข้อเข่าเสื่อมในวัยรุ่นหรือวัยหนุ่มสาวอาจเป็นเรื่องที่ท้าทายอย่างยิ่ง ทุกคนที่เป็นโรคข้อเข่าเสื่อมจะมีอาการที่คล้ายกัน แต่วัยรุ่นและคนหนุ่มสาวอยู่ในช่วงเวลาที่แตกต่างจากคนอื่น ๆ หลายคนอาจรู้สึกถูกแยกออกจากกิจกรรมกีฬาและกิจกรรมทางสังคมอื่น ๆ และบางอาชีพอาจรู้สึกเหมือนเกินเอื้อม นอกจากนี้วัยรุ่นและคนหนุ่มสาวยังมีแนวโน้มที่จะพัฒนาโรคทางจิตใจที่เกี่ยวข้องกับการวินิจฉัยของตนเอง
หากคุณรู้สึกเครียด กังวล เศร้า หรือวิตกกังวลเกี่ยวกับการวินิจฉัยโรคโรคข้อเข่าเสื่อมของคุณ ควรติดต่อแพทย์หรือผู้ให้บริการด้านสุขภาพจิตของคุณ แม้ว่าโรคข้ออักเสบจากการสึกหรอมักจะเป็นโรคที่อยู่กับตัวตลอดชีวิต แต่การจัดการที่เหมาะสมสามารถลดอาการและช่วยปรับปรุงคุณภาพชีวิตของคุณได้