เบาหวานขึ้นตา ตรวจรักษา…ก่อนสูญเสีย

[mooky555]

เบาหวานขึ้นตา เป็นภาวะแทรกซ้อนลำดับต้นๆ ของคนป่วยเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้เข้าขั้นมาตรฐานได้ เนื่องจากว่าดวงตาก็เป็นอวัยวะหนึ่งที่ได้รับผลพวงโดยตรงจากสภาพการณ์น้ำตาลในเลือดสูงเหมือนกันกับส่วนอื่นๆของร่างกาย เพียงแค่คนป่วยเองมักไม่ทราบสึกถึงความผิดแปลกของดวงตาในระยะแรกที่เผชิญกับโรคเบาหวาน ด้วยความไม่รู้ตัวก็เลยนำมาซึ่งการทำให้ขาดการตรวจตาและก็รับการดูแลและรักษาอย่างที่ควรเป็น ในกรณีที่เป็นเบาหวานรวมทั้งควบคุมได้ไม่ดีนานกว่า 10 ปี จะมีโอกาสในการเสี่ยงเป็นโรคโรคเบาหวานขึ้นตามากถึง 80% เป็นเหตุให้เกิดโรคแทรกซ้อนรุนแรงอื่นๆตามมา และก็อาจถึงขนาดสูญเสียอวัยวะสำคัญได้ผู้หนุนหลังที่สุด

เบาหวานขึ้นตายอดยอดเยี่ยมในภาวะแทรกซ้อนที่สามารถมักพบ โดยถ้าหากหรูหราน้ำตาลในเลือดสูงสะสมเป็นระยะเวลานาน จะมีผลให้ผนังเส้นเลือดฝอยดำเนินการเปลี่ยนไปจากปกติ หลอดเลือดเล็กๆทั่วทั้งร่างกายจะหมดสภาพไปทีละนิด และเส้นเลือดฝอยที่ไปเลี้ยงดวงตาจะมีสถานการณ์โป่งพอง มีการรั่วซึมแล้วก็ขับน้ำส่วนเกินออกทางดวงตา ในระยะรุนแรงจะพบหลอดเลือดแตกหน่อผิดปกติและมีพังผืดร่วมด้วย ซึ่งก่อให้เกิดภาวการณ์เลือดออกจนตราบเท่าเรตินาลอก และสูญเสียการมองเห็นไปตอนท้าย

อาการของโรคโรคเบาหวานขึ้นตา แบ่งออกเป็นหลายระยะ ดังนี้
-เบาหวานขึ้นตาระยะเริ่มต้นถึงระยะกลาง : ระยะต้นผนังของเส้นเลือดที่เรตินาจะเริ่มไม่แข็งแรงและเริ่มโป่งพอง มีจุดเลือดออกรวมทั้งการรั่วซึมของหลอดเลือดที่หล่อเลี้ยงดวงตาอยู่บ้าง แต่ว่ายังไม่มากสักเท่าไรนัก จัดเป็นระยะที่ยังไม่มีเส้นเลือดเกิดใหม่ (Nonproliferative Diabetic Retinopathy: NPDR) โดยอาการเริ่มของผู้เจ็บป่วยมักไม่มีอาการแสดงภาวการณ์ของโรคที่แน่ชัด มักไม่เคยรู้สึกระคาย แสบตา หรือเจ็บ ลักษณะดวงตาจากภายนอกดูธรรมดา แม้กระนั้นถ้าเกิดมีจุดเลือดออกหรือการรั่วซึมบริเวณสาระสำคัญในตา อาจจะส่งผลให้มีค่าสายตาเปลี่ยนแปลง เห็นภาพเหยเก ความรู้ความเข้าใจสำหรับในการแบ่งสีต่ำลง หรือมีเงาดำบังการมองแลเห็นนิดหน่อย โน่นเพราะว่าเบาหวานขึ้นตาเริ่มทำลายจอประสาทตาจากด้านในแล้ว

-เบาหวานขึ้นตาระยะเจริญรุ่งเรือง : หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงดวงตาเริ่มหมดสภาพแล้วหลังจากนั้นก็ตันจวบจนกระทั่งไม่สามารถไหลเวียนได้ดังเดิม ทำให้เรตินาขาดเลือด ร่างกายจะสร้างเส้นเลือดฝอยแตกออกใหม่ขึ้นมาทดแทน (Proliferative Diabetic Retinopathy: PDR) แม้กระนั้นมีความเปราะบางอ่อนแอมากกว่าปกติ รวมถึงอาจมีพังผืดร่วม ผู้เจ็บป่วยจะพบรูปแบบของระยะเริ่มต้นตราบจนกระทั่งระยะกลางร่วมกับอาการที่รุนแรงขึ้น อย่างเช่น เลือดที่ออกในวุ้นตาบดบังการมองเห็น เรตินาลอก หรือมีภาวะแทรกซ้อนเสริมเติมเกิดเป็นต้อหินทุติยภูมิ อื่นๆอีกมากมาย ซึ่งภาวการณ์เหล่านี้ปรับปรุงได้ยาก และก็มักทำให้สูญเสียการมองเห็นตอนท้าย

ภาวะแทรกซ้อนจากภาวการณ์เบาหวานขึ้นตา
● จุดภาพชัดบวม : อาจเกิดได้กับเบาหวานทุกระยะ อาจเป็นฝ่ายเดียวหรือสองข้างก็ได้ คนป่วยอาจแลเห็นจุดดำบริเวณกลางภาพ สายตาหม่นหมอง แยกสีได้ไม่ชัดเจน สถานการณ์การมองแลเห็นผิดปกติจนถึงส่งผลเสียต่อกิจวัตรที่ทำทุกๆวัน เป็นต้นว่า การขับรถยนต์ การอ่านหนังสือ และก็การใช้สายตาจดจ่ออยู่กับบางอย่าง อื่นๆอีกมากมาย

● ต้อกระจก : เมื่อภาวการณ์เบาหวานสะสมนานวันน้ำตาลในเลือดจะมีการกลายเป็นสารซอร์บิทอล (Sorbitol) และฟรุกโตส (Fructose) สะสมอยู่บริเวณเลนส์ตา ทำให้เลนส์ตาขุ่นขึ้น รวมทั้งบังแสงไฟไม่ให้ผ่านเข้าไปถึงดวงตา สถานการณ์ต้อกระจกนี้ควรต้องทำผ่าตัดเอาเลนส์ที่หม่นหมองออก และจากนั้นก็ใส่เลนส์เทียมเข้าไปทดแทน

● เลือดออกในวุ้นตาและเรตินา : เส้นเลือดที่ไม่แข็งแรงบริเวณดวงตาสามารถปริแตกได้ตลอดระยะเวลาเพราะว่าความเปราะบาง หากว่าเลือดออกไม่เยอะมากจะเห็นเป็นจุดสีดำลอยกลับไปกลับมาตามวิถีทางที่กรอกตามอง แม้ว่าถ้ามีเลือดออกในจำนวนมหาศาลอาจบังการมองแลเห็นได้

● เพิ่มการเสี่ยงการติดเชื้อในดวงตารวมทั้งเบ้าตา : สภาพร่างกายที่ไม่เหมาะสม ทำให้ภาวการณ์ภูมิคุ้มกันดำเนินงานบกพร่อง อาจเพิ่มการเสี่ยงสำหรับเพื่อการติดเชื้อโรค ทำให้ตามัวมัวเร็วกว่าภาวการณ์ของโรค และอาจไม่สามารถที่จะกลับมาแลเห็นได้อย่างชัดเจน แม้ว่าจะได้รับการดูแลรักษาอย่างเต็มเปี่ยมก็ตาม

● เรตินาลอก : ถ้าเกิดเบาหวานขึ้นตาอยู่ในระยะเจริญ จอประสาทตาส่วนที่ขาดเลือดจะถูกกระตุ้นให้สร้างเส้นเลือดใหม่ที่ไม่อยู่ตรงตำแหน่งปกติ มีผนังเปราะแตกง่าย แล้วก็อาจเกิดเยื่อเสมือนพังผืดผลิออกตามเส้นเลือด ตราบจนกระทั่งดึงรั้งจอประสาทตาให้หลุดลอก คนเจ็บบางทีก็อาจจะมองเห็นแสงไฟเสมือนฟ้าแลบ หรือจุดดำบังภาพบางส่วนอยู่เป็นประจำเวลา ซึ่งส่งผลต่อการมองเห็นโดยตรง ถึงขั้นตาบอดได้

● ต้อหิน : คนป่วยเบาหวานในระยะเจริญที่มีการสร้างเส้นเลือดผิดปกติอาจเกิดภาวะต้อหินทุติยภูมิขึ้น โดยกลุ่มหลอดเลือดรวมทั้งพังผืดเหล่านี้จะไปรบกวนการระบายน้ำออกมาจากดวงตา ทำให้ความดันดวงตาสูงขึ้น คนป่วยมักมีลักษณะปวดตาเพราะความดันตาสูง ถ้าเกิดเป็นนานเข้าโดยไม่ได้รับการรักษาจะเกิดความทรุดโทรมถาวรต่อเส้นประสาทที่ทำหน้าที่ส่งภาพจากตาไปยังสมอง ทำให้ประสาทตาฝ่อและก็เป็นต้อหินโดยบริบูรณ์

● สูญเสียการมองแลเห็น : จุดหมายปลายทางของภาวการณ์เบาหวานขึ้นตาที่ไม่ได้รับการรักษาอย่างทันเวลาอาจรุนแรงกว่าที่คิด เมื่อเบาหวานแผ่กว้างขึ้นหน้าหน้าจอประสาทตา จะมีการทำลายของเซลล์ประสาทตาแล้วก็ขั้วประสาทตา หรือเกิดภาวะเข้าแทรกต่างๆเพิ่ม ถ้าหากว่าไม่ได้รับการดูแลรักษาโดยตลอดถูกทาง อาจส่งผลให้คนไข้สูญเสียการมองเห็นอย่างคงทน

เบาหวานขึ้นตาคุ้มครองป้องกันได้ ด้วยการตรวจเลือกกรองเบาหวานขึ้นตาอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง
การตรวจเลือกเฟ้นกรองเบาหวานขึ้นตา ควรมีการขยายม่านตาเพื่อตรวจจอประสาทตา โดยกรุ๊ปแพทย์จะหยอดยาขยายม่านตาให้แก่คนไข้ เพื่อม่านตาขยายตัว เมื่อม่านตาของคนบาดเจ็บขยายออกจนกระทั่งสุดความสามารถ หมอรักษาตาจะทำส่องกล้องตรวจหาความผิดแปลกของจอประสาทตา ซึ่งเป็นแถวทางมาตรฐาน เห็นผลการตรวจที่ละเอียดและก็ถูกที่สุด ภายหลังได้รับยาขยายแล้วม่านตาจะกลับสู่ภาวการณ์ปกติใน 3-4 ชั่วโมง แม้กระนั้นในรายที่เป็นโรคเบาหวานมานาน ม่านตาอาจใช้เวลาหดกลับมาธรรมดาเป็นเวลานานกว่า 4 ชั่วโมงขึ้นไป นอกเหนือจากนั้นแล้วในเรื่องที่พบความเปลี่ยนไปจากปกติ อาจแนะนำให้ถ่ายภาพเฉพาะส่วนเพิ่มเติมเพื่อผลในทางที่ดีในการติดตามรักษา

เมื่อได้รับการวิเคราะห์ว่าเป็นโรคโรคเบาหวาน ควรตรวจเลือกกรองเบาหวานขึ้นเรตินาอย่างถี่ถ้วนโดยทางข้างต้นทันทีทันใด เพราะไม่สามารถรู้ได้เลยว่าภาวการณ์เบาหวานได้สะสมในร่างกายมานานเยอะแค่ไหนแล้ว หากว่าไม่พบความผิดแปลกรวมทั้งควบคุมระดับน้ำตาลก้าวหน้า อาจตรวจติดตามอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง ถึงแม้ว่าถ้าพบความไม่ดีเหมือนปกติที่เรตินา หรืออยู่ในขณะที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ ควรต้องติดตามผลให้บ่อยขึ้นตามระยะรวมทั้งความรุนแรงของโรค

โรงหมอหลุดพ้นพร้อมให้บริการตรวจรักษาโรคเบาหวานแบบครบวงจร ดูแลเบาหวานขึ้นตาและภาวะแทรกซ้อนที่อาจตามมา โดยกรุ๊ปแพทย์ผู้ชำนาญการด้านเบาหวาน ต่อมไร้ท่อ และกรุ๊ปหมอรักษาสายตา ด้วยเครื่องมือเครื่องใช้ทางห้องแลปที่ล้ำยุคเพื่อตรวจหาระดับน้ำตาลในเลือด ตรวจระดับน้ำตาลสะสมในเม็ดเลือด ตรวจโปรตีนไข่ขาวในเยี่ยว ตรวจระดับไขมันในเลือดชนิดไม่ดี ตรวจหน้าที่แนวทางการทำงานของตับ ไต รวมทั้งที่สำคัญตรวจตรวจการไหลเวียนของเส้นเลือด (Vascular Doppler) และตรวจเท้าแบบละเอียด (Foot Examinations) ด้วยเครื่องมือเครื่องใช้เฉพาะ แล้วก็ติดตามผลการตรวจตลอด 6 เดือน กับ ‘แพ็กเกจโรคเบาหวาน’ ในราคาโปรโมชั่นเพียง 4,800 บาท เพื่อแน่ใจว่าคุณจะค่อยค่าใช้สอย ไกลห่างจากเบาหวานขึ้นตา ได้รับการดูแลเบาหวานอย่างครอบคลุมคุ้มรวมถึงมีสุขภาพที่ดี

ให้ดวงตาเป็นหน้าต่างของดวงใจที่แจ่มใสไปอีกนาน ด้วยการพบหมอรักษาสายตาตรวจหาการเสี่ยงเบาหวานขึ้นตาและจากนั้นก็ตรวจภาวะแทรกซ้อนของเบาหวานบ่อยๆทุกปี เพราะอาการลางเลือนไม่ได้เกิดขึ้นในระยะต้นของโรคเสมอก็เลยไม่ควรรอจนกระทั่งมีลักษณะอาการ การตรวจโรคโรคเบาหวานขึ้นตาที่คุ้มที่สุด เป็นการตรวจตั้งแต่ยังมองเห็นได้ธรรมดา ทั้งการดูแลและรักษาจะยังได้ผลลัพธ์ที่ดีกว่าหากแม้อยู่ในระยะเริ่มต้นไปตราบจนกระทั่งระยะกลาง ตัดจังหวะและคุ้มครองป้องกันไม่ให้ขยายไปถึงเบาหวานระยะเจริญรุ่งเรือง ไกลห่างภาวะแทรกซ้อนและลดจังหวะเสี่ยงต่างๆที่อาจส่งผลต่อการมองเห็นได้

ถามรายละเอียดอื่นๆรวมทั้งนัดแพทย์
เรียบเรียงโดย : พญ. จิรนันท์ ทรัพย์สินทวีผลบุญ หมอรักษาสายตา แพทย์ผู้ชำนาญการโรคต้อหิน ศูนย์ดวงตา ชั้น 5 โรงหมอหลุดพ้น

ศูนย์ดวงตา ชั้น 5 โรงหมอหลุดพ้น
เวลา 08.00-20.00 น. หรือโทร 0-2079-0058
หรือดาวน์โหลด ViMUT Application เพื่อนัดหมายแพทย์ หรือบริการขอความคิดเห็นหมอออนไลน์