ทำความรู้จักกับสถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศ

[พรสัก ส่องแสง]

เพื่อให้เข้าใจเกี่ยวกับสถานีตรววจวัดคุณภาพอากาศมากขึ้น เราจำเป็นจะต้องทราบจุดเริ่มต้นเสียก่อน โดยเริ่มตั้งแต่ปีคริสต์ศักราชที่ 1760 ซึ่งเป็นการปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่หนึ่ง โดยเริ่มมีการนำเทคโนโลยีเครื่องจักรต่างเข้ามาช่วยในการทำงานต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นด้านการเกษตรกรรม การขนส่ง การคมนาคม การผลิตสินค้า ล้วนได้รับอิทธิพลทั้งสิ้น และด้วยการนำเทคโนโลยีมาใช้นี้เอง ทำให้คุณภาพชีวิต วิถีชีวิต และสังคมของมนุษย์พัฒนาไปอย่างมาก

แต่ว่านอกจากด้านที่ดีนั้น ก็ย่อมมีด้านเสียเช่นกัน นั้นคือการเติบโตทางธุรกิจนั้นจึงให้กำเนิดโรงงานอุตสาหกรรมประเภทต่าง ๆ ขึ้นมากมายดังเช่นปัจจุบัน นอกจากทรัพยากรที่ถูกนำใช้งานอย่างมากขึ้น เพื่อตอบความสนองความต้องการที่ไม่สิ้นสุดแล้ว ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจากกระบวนการผลิตเองก็ถือเป็นปัญหาที่สำคัญ

เนื่องจากกระบวนการผลิตในเกือบทุกขั้นตอนนั้นใช้เครื่องจักรในการผลิตสินค้าและบริการต่าง ๆ ซึ่งในกระบวนการทำงานนั้นเองก็อาจจะทำให้เกิดมลพิษได้ ซึ่งสามารถเป็นได้ทั้งมลพิษทางน้ำ ที่จำเป็นจะต้องมีกระบวนการบำบัดให้ได้ตามมาตรฐานที่ทางกระทรวงอุตสาหกรรมกำหนดไว้ และอากาศเองก็เช่นกัน ซึ่งในกระบวนการตรวจสอบนี้ จำจะต้องใช้สถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศ เข้ามาช่วย

ตอนนี้หลายคนอยาจะกำลังสงสัยว่า สถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศนั้นมีความสำคัญอย่างไร แล้วแต่ละโรงงานอุตสาหกรรมต่าง ๆ ถึงจำเป็นจะต้องใช้มัน บทความนี้จะช่วยอธิบายส่วนประกอบ และความสำคัญของ AQMS กัน ไปเริ่มกันเลย
สถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศคืออะไร?

AQMS (Air Quality Monitoring Station) หรือก็คือสถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศนั้นเอง ทำหน้าที่ตรวจสอบคุณภาพอากาศในบริเวณนั้น โดยสามารถตรวจสอบแก๊สหลัก ๆ รวมถึงฝุ่นละออง อันได้แก่ แก๊สซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (SO2), ออกไซด์ของไนโตรเจน (NO), ฝุ่นละอองรวม (TSP), ฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 10 ไมครอน (PM10), ฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) เป็นต้น

นอกจากที่กล่าวมาแล้วสถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศ ยังสามารถเก็บข้อมูลชนิดอื่น ๆ ได้อีกคือ ความเร็ว ทิศทางลม อุณหภูมิ ความชื้นสัมพัทธ์ ความดันบรรยากาศ ทั้งยังบอกปริมาณน้ำฝนแสงอาทิตย์ได้อีกด้วย
ส่วนประกอบของสถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศ

สถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศ มีส่วนประกอบ 6 ส่วนด้วยกัน ได้แก่

• เครื่องเก็บตัวอย่างฝุ่นละอองรวม (TSP) ดักเก็บฝุ่นละอองเพื่อที่aจะสามารถนำมาวิเคราะห์ว่าขนาดของฝุ่นแต่ละขนาดมีปริมาณมากน้อยเพียงได้ ซึ่งฝุ่นละอองหลัก ๆ ที่นำมาวิเคราะห์กัน คือ PM10 และ PM2.5 ซึ่งทั้ง 2 ล้วนมีผลเสียต่างสุขภาพทั้งสิ้น และทั้ง 2 นั้นต่างมีวิธีการจัดการที่แตกต่างกัน
• เครื่องวัดแก๊สซัลเฟอร์ไดออกไซต์ (SO2) วัดค่าแก๊สซัลเฟอร์ไดออกไซต์เพื่อที่ สถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศจะตรวจสอบว่ามีค่าเกินเกณฑ์ปกติหรือไม่ โดยค่าเฉลี่ยปกติของแก๊สซัลเฟอร์ไดออกไซต์ คือ 0.02-0.1 ppm ถ้าแก๊สซัลเฟอร์ไดออกไซต์ได้ทำปฏิกิริยากับแก๊สออกซิเจน อาจจะทำให้เกิดฝนกรดได้
• เครื่องตรวจออกไซต์ของไนโตรเจน (NO, NO2) มักเกิดจากเผาไหม้จากกิจกรรมของมนุษย์ โดยเมื่อแก๊สไนโตรเจนออกไซต์ไปรวบกับแก๊สซัลเฟอร์ไดออกไซต์เกิดเป็นฝนกรด กรดไนตริก และยังทำให้เกิดภาวะเรือนกระจกได้อีกด้วย
• ชุดตรวจอุตุนิยมวิทยา ประกอบไปด้วยชุดวัดปริมาณน้ำฝน อุปกรณ์วัดองศาแสงอาทิตย์ อุปกรณ์วัดอุณหภูมิและความชื้น  อุปกรณ์วัดความดันบรรยากาศ และอุปกรณ์วัดความเร็วและทิศทางลม เพื่อที่ สถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศจะเก็บข้อมูลต่าง ๆ ไปวิเคราะห์ต่อไป
• อุปกรณ์เก็บข้อมูล ทำหน้าที่เก็บรวบรวมข้อมูลจากอุปกรณ์อื่น ๆ มาไว้ที่เดียว เพื่อให้การใช้งานข้อมูลของสถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศสามารถทำได้สะดวกสบาย
• อุปกรณ์มอนิเตอร์ ทำหน้าที่แสดงผลที่ได้จากอุปกรณ์ต่าง ๆ โดยการดึงข้อมูลมาจากอุปกรณ์เก็บข้อมูล เพื่อให้ผู้ใช้งานอ่านค่าได้โดยง่าย

สถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศ มีประโยชน์อย่างไร

สถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศ มีประโยชน์ใดหลาย ๆ ด้าน ด้วยชุดเครื่องมือที่หลากหลาย จึงสามารถเก็บข้อมูลได้หลายชนิด จึงสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ดังนี้

• ใช้ตรวจสอบคุณภาพอากาศ และสภาพแวดล้อมภายในโรงงานอุตสาหกรรม
• สถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศ ตรวจสอบคุณภาพอากาศ และสภาพแวดล้อมในส่วนต่าง ๆ ตามเมืองต่าง ๆ
• นำข้อมูลที่ได้จากการตรวจวัดคุณภาพอากาศและสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ เพื่อนำไปปรับปรุงแก้ไขเพื่อลดมลพิษทางอากาศต่อไป
• เนื่องจากชุดตรวจอุตุนิยมวิทยามีเครื่องวัดองศาแสงอาทิตย์ สถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศจึงสามารถเก็บข้อมูลองศาของแสงอาทิตย์ในแต่ละช่วงเวลา ทำให้สามารถออกแบบวางแผนการติดตั้งแผงโซล่าเซลล์ได้

สถานีตรวจวัดคุณภาพาอากาศช่วยทำอะไรได้บ้าง

สถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศ สามารถใช้งานได้ดังต่อไปนี้

• สามารถแสดงผลคุณภาพอากาศ ทิศทางของลม และความเร็วลดได้แบบ Real-Time ทำให้สามารถรู้ข้อมูลในเวลานั้นได้ทันที
• สามารถช่วยตรวจสอบคุณภาพแก๊สต่าง ๆ ที่ถูกปล่อยออกมาจากโรงงานอุตสาหกรรมได้ว่ามีค่าผ่านตามมาตรฐานที่กำหนดหรือไม่
• สามารถช่วยวิเคราะห์ข้อมูลเปรียบเทียบก่อนและหลังปรับเปลี่ยนกระบวนการผลิต หรือบำบัดต่าง ๆ เพื่อตรวจดูว่าผ่านเกณฑ์ตามมาตรฐานหรือไม่ ถ้าไม่ก็ต้องมีการปรับปรุงต่อไป
• สามารถบอกคุณภาพอากาศ ค่าฝุ่นละออง PM10 และ PM2.5 แบบเฉลี่ยต่อวันได้

สรุปเกี่ยวกับสถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศ

สถานีตรวจสอบคุณภาพอากาศถูกออกแบบมาเพื่อประเมิน วิเคราะห์องค์ประกอบของอากาศในตำแหน่งเฉพาะ มาพร้อมกับเครื่องมือ รวมถึงเซ็นเซอร์ต่าง ๆ ที่ซับซ้อน โดยจะทำการรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับมลพิษทางอากาศต่าง ๆ อย่างต่อเนื่อง เช่น อนุภาค (PM2.5 และ PM10) ไนโตรเจนไดออกไซด์ (NO2) ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (SO2) คาร์บอนมอนอกไซด์ (CO) โอโซน ( O3) ไปจนถึงสารประกอบอินทรีย์ระเหยง่าย (VOCs) เป็นต้น

เครื่องมือเหล่านี้ใช้เทคโนโลยีล้ำสมัยเพื่อให้การตรวจวัดแบบเรียลไทม์ ช่วยให้สามารถติดตามแนวโน้มคุณภาพอากาศ ความอันตรายต่อสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นได้อย่างแม่นยำ จากนั้นข้อมูลที่รวบรวมจะถูกส่งไปยังหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ในการวางแผนเกี่ยวกับการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมและสาธารณสุขต่อไป