มีลูกยากเกิดจากสาเหตุอะไร? แล้วมีรักษาวิธีไหนได้บ้าง

[พรสัก ส่องแสง]

สาเหตุมีลูกยากเกิดได้จากหลายปัจจัยและเกิดได้ทั้งฝ่ายผู้ชายและฝ่ายผู้หญิง แต่ส่วนหนึ่งนั้นเกิดจากคนรุ่นใหม่ที่ต้องการมีลูกเมื่อพร้อมที่ส่งผลให้เกิดภาวะ มีลูกยาก ซึ่งหลายครอบครัวรอให้มีความมั่นคงทั้งการงานและการเงินจึงพร้อมมีบุตร แต่เมื่ออายุเพิ่มมากขึ้นก็ส่งผลต่อการมีลูกยากเช่นกัน
ภาวะมีบุตรยาก



จากที่กล่าวในข้างต้นสาเหตุมีลูกยากเกิดได้จากหลายปัจจัย หากคู่รักใช้วิธีธรรมชาติรวมถึงนับวันตกไข่ก็ไม่ตั้งครรภ์ ควรเข้ารับตรวจกับแพทย์เพื่อหาวิธีที่เหมาะสมช่วยรักษาภาวะมีบุตรยาก เพราะในปัจจุบันทางการแพทย์มีหลายวิธีที่ช่วยให้สมหวังในการตั้งครรภ์ได้ เช่นทำเด็กหลอดแก้ว iui icsi หรือฝากไข่ช่วยให้คู่รักมีลูกเมื่อพร้อมได้

มีอะไรบ้างที่บ่งบอกว่าคุณมีลูกยาก ? ภาวะมีบุตรยากมักเกิดกับผู้ที่อายุไม่ถึง 35 ปี มีเพศสัมพันธ์สม่ำเสมอ 1-2 ครั้ง/สัปดาห์ และไม่มีการคุมกำเนิดอย่างน้อย 1 ปีแล้วไม่ตั้งครรภ์ หากคู่รักที่กำลังสงสัยว่ามีลูกยากสามารถเข้ารับการตรวจที่ศูนย์รักษาผู้มีบุตรยากใกล้บ้านท่านได้เพื่อความแน่ใจและรักษาให้ตรงสาเหตุ
สาเหตุมีลูกยาก
ปล่อยมานานไม่ท้องสักทีเกิดจากอะไร ? ภาวะมีบุตรยากไม่เพียงแต่เกี่ยวข้องกับอายุเท่านั้นปัจจัยเกี่ยวกับฝ่ายชายที่มีอสุจิที่ไม่แข็งแรง พฤติกรรมในชีวิตประจำวันเช่น ความเครียด สูบบุหรี่ ติดสารเสพติด หรือโรคบางชนิด รวมถึงสาเหตุอื่น ๆ มีรายละเอียงดังต่อไปนี้

อุ้งเชิงกรานอักเสบ
อุ้งเชิงกรานอักเสบภาวะแทรกซ้อนที่ส่งผลให้มีลูกยาก ซึ่งเกิดจากการติดเชื้อบริเวณระบบสืบพันธุ์ของเพศหญิง บริเวณมดลูก ปีกมดลูก และท่อนำไข่ และอุ้งเชิงกรานอักเสบจะมีอาการเช่น มีเลือดออกทางช่องคลอด โดยเฉพาะหลังหรือระหว่างมีเพศสัมพันธ์ ตกขาวผิดปกติ มีกลิ่นเหม็น อาจมีสีเขียวหรือสีเหลือง รู้สึกเจ็บปวดเมื่อปัสสาวะ เป็นต้น

ประจำเดือนมาไม่ปกติ
ในผู้หญิงที่ประจำเดือนมาไม่ปกติก็ส่งผลมีลูกยากเช่นกัน อาการประจำเดือนมาไม่ปกติอย่างเช่น ประจำเดือนมาถี่ผิดปกติ  มาไม่สม่ำเสมอ  น้อยผิดปกติ อาการเหล่านี้เกี่ยวกับการตกไข่หรือภาวะไข่ไม่ตกเมื่อมีอาการผิดปกติไม่มีการตกไข่เกิดขึ้นก็ไม่สามารถตั้งครรภ์ได้ ทำให่เกิดภาวะมีบุตรยาก

อาการประจำเดือนมาไม่ปกติที่ส่งผลให้มีลูกยาก อาจสังเกตได้จากประจำเดือน เพราะรอบเดือนของผู้หญิงนั้นจะห่างกัน 28 วัน แต่สามารถเป็นได้ตั้งแต่ 21 ถึง 35 วัน ซึ่งสาเหตุประจำเดือนมาไม่ปกติเกิดได้จากระดับฮอร์โมน การใช้ยาบางประเภท ผลข้างเคียงจากโรคบางชนิด เป็นต้น

ภาวะรังไข่เสื่อม
หากจะตั้งท้องได้ต้องมีรังไข่ ท่อนำไข่ มดลูก และถ้าระบบไหนเสื่อมไปก็ทำให้เกิดการมีบุตรยาก อย่างภาวะรังไข่เสื่อมที่เกิดจากรังไข่หยุดทำงาน ปกติแล้วผู้หญิงจะมีภาวะรังไข่ควรจะหยุดทำงานเมื่ออายุประมาณ 45-55 ปี ถ้าหากรังไข่เสื่อมก่อนวัย ก็เป็นสาเหตุของการมีลูกยาก

ภาวะท่อนำไข่ตัน
ท่อนำไข่ก็เป็นอีกหนึ่งส่วนสำคัญที่จะทำให้เกิดการตั้งครรภ์ได้แต่หากภาวะท่อนำไข่ตันกะตั้งครรภ์นั้นจะเป็นเรื่องยากทันที ซึ่งภาวะท่อนำไข่ตันเกิดจากการเกิดพังผืดที่บริเวณท่อนำไข่ หรือการเกิดภาวะท่อนำไข่บวมน้ำ ทำให้ปิดกั้นท่อนำไข่จึงไม่สามารถไปผสมกับตัวอสุจิได้ทำให้เกิดภาวะมีลูกยาก

ต่อมลูกหมากอักเสบ
สำหรับผู้ชายก็เป็นเหตุให้มีลูกยากได้อย่างเช่น ต่อมลูกหมากอักเสบการติดเชื้อหรือการอักเสบบริเวณต่อมลูกหมาก สาเหตุเกิดจากเชื้อแบคทีเรียทำให้เกิดความปกติในระบบทางเดินปัสสาวะและยังทำให้สมรรถภาพทางเพศชายลดลง หากติดเชื้อในระยะยาวอาจส่งผลเกี่ยวกับการมีลูกยากอีกด้วย

อาการผู้ชายมีลูกยากที่ต่อมลูกหมากอักเสบจะมีอาการอย่างเช่นมีอาการปวดขณะถ่ายหนัก ปัสสาวะลำบาก เช่น ปวดแสบขณะปัสสาวะ ปัสสาวะออกมามีสีขุ่น ปัสสาวะไม่สุด ปัสสาวะไม่ออก ปัสสาวะกะปริบกะปรอย หรือปัสสาวะเป็นเลือด ปวดอวัยวะเพศอัณฑะรวมถึงรู้สึกไม่สบาย และมีไข้เป็นต้น
ภาวะมีลูกยากแบบไม่ทราบสาเหตุ
ภาวะมีลูกยากเกิดได้จากหลายสาเหตุนอนจากฝ่ายชาย และฝ่ายหญิงแล้ว ยังมีภาวะมีลูกยากแบบไม่ทราบสาเหตุ (Unexplained Infertility) ตรวจพบประมาณ 10% เท่านั้น ซึ่งเป็นตรวจทั้งฝ่ายชาย และฝ่ายหญิงแต่ไม่พบความผิดปกติใด ๆ
วิธีการตรวจประเมินภาวะมีบุตรยาก
วิธีการตรวจประเมินภาวะมีบุตรยากจะทำการตรวจทั้งชายและหญิง เพื่อตรวจหาความผิดปกติที่อาจทำให้เกิดภาวะมีลูกยากได้ เผื่อจะได้ทำการรักษาได้อย่างตรงจุด วิธีการตรวจประเมินภาวะมีบุตรยากจะมีอะไรบ้าง ดังนี้



การตรวจประเมินภาวะมีบุตรยากในเพศชาย
ในเพศชายจะมีการตรวจประเมินภาวะมีบุตรยากคือการตรวจคุณภาพอสุจิ เพราะอสุจินั้นเป็นตัวสำคัญที่ทำให้เกิดการตั้งครรภ์ได้ ในส่วนของอสุจินั้นจะมีการตรวจจำนวนอสุจิ อสุจิที่มีอยู่แข็งแรงหรือไม่ และทั้งหมดนี้เป็นการตรวจประเมินภาวะมีลูกยาก

การตรวจประเมินภาวะมีบุตรยากในเพศหญิง
ส่วนของเพศหญิงจะมีการตรวจภาวะมีลูกยากคือ ตรวจ Ultrasound ผนังมดลูก หรือความผิดปกติของมดลูกและรังไข่ และการตรวจฮอร์โมน เช่น ฮอร์โมน AMH ที่บ่งบอกถึงจำนวนไข่เหลืออยู่มากน้อยเพียงใด ดังนั้นในเพศหญิงจะมีการตรวจประเมินมากกว่าผู้ชาย
แนวทางการรักษาภาวะมีบุตรยาก
มีลูกยาก อยากมีลูกทำวิธีไหนก็ไม่มีสักที ถ้าหากคุณใช้วิธีธรรมชาติแล้วไม่ตั้งท้อง ลองมาดูแนวทางการรักษาภาวะมีลูกยาก โดยแบ่งได้ 5 วิธีดังนี้

รักษาโรคที่ส่งผลให้มีลูกยาก
จากข้างต้นสาเหตุการมีลูกยากเกิดได้จากโรคหลายอย่างที่เกิดได้จากเพศชายและหญิง ถ้าหากใช้วิธีธรรมชาติอย่างน้อย 1 ปีแล้วไม่ตั้งครรภ์ควรปรึกษาแพทย์และรักษาอาการของโรคที่ส่งผลทำให้เกิดภาวะมีลูกยากเสียก่อน

IUI
IUI เป็นอีกทางเลือกสำหรับคนมีลูกยากเพศหญิงมีท่อนำไข่ไม่ตีบตัน เพศชายต้องมีอสุจิที่ตรงตามเกณฑ์ เพราะการทำ IUI คือ การคัดเชื้ออสุจิที่แข็งแรงฉีดกลับเข้าไปในโพรงมดลูกของฝ่ายหญิง ทำให้ให้เซลล์สืบพันธุ์ปฏิสนธิกันเอง

ICSI
ICSI หรือ การทำอิ๊กซี่ เป็นอีกขั้นตอนที่เพิ่มเข้ามาของการทำเด็กหลอดแก้ว ICSI เป็นขั้นตอนพิเศษที่ช่วยเพิ่มโอกาสให้สำเร็จสูงขึ้น โดย ICSI เป็นเครื่องที่ช่วยให้ไข่กับอสุจิผสมกันโดยที่ไม่ต้องรอให้อสุจิว่ายไปเอง คือการนำอสุจิที่แข็งแรงที่สุดเพียง 1 ตัวเข้าไปในเซลล์ไข่โดยตรง เหมาะกับผู้ที่มีภาวะมีบุตรยากที่ไม่ทราบสาเหตุ

IVF
อีกหนึ่งวิธีรักษาสำหรับผู้ที่มีลูกยากคือวิธี IVF เป็นการคัดเลือกเซลล์ไข่กับอสุจิ ให้มาผสมกันเองในอุปกรณ์ทดลองทางการแพทย์เพื่อให้ได้ตัวอ่อน และนำอ่อนกลับเข้าไปในโพรงมดลูก วิธีนี้อสุจิจะเลือกเข้าไปเจาะไข่เองตามธรรมชาติ

ฝากไข่
ฝากไข่เป็นวิธีของหนุ่มสาวยุคใหม่ที่ต้องการมีลูกเมื่อพร้อม เป็นการนำเซลล์ไข่ที่ผู้หญิงออกมาแช่แข็งไว้ป้องกันการเสื่อมสภาพตามอายุที่จะส่งผลให้มีลูกยากในอนาคตได้ วิธีนี้จึงเหมาะกับผู้ที่วางแผนการมีบุตรได้ด้วยตัวเอง
คำถามที่พบบ่อย
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับมีลูกยาก ที่หลายท่านอาจสงสัยอยู่ตอนนี้ เราจึงได้รวบรวมคำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับมีลูกยาก 3 ข้อ ดังนี้

ผนังมดลูกหนา มีลูกยากจริงไหม?
ปกติผนังมดลูกที่มีความหนา 8 มิลลิเมตรขึ้นไปช่วยให้ตั้งท้องได้ช่วยในการฝังตัวอ่อนมากขึ้น แต่ถ้าเกิน 14 มิลลิเมตร ผนังมดลูกหนาจนเกินไปจะทำให้เสี่ยงมีลูกยาก

ฮอร์โมนเพศชายเยอะเป็น ปัญหาการมีลูกยาก จริงไหม?
หากเพศหญิงที่มีฮอร์โมนเพศชายเยอะเกินไป เสี่ยงทำให้มีลูกยากจริง เพราะจะทำให้เกิดความผิดปกติของการเจริญของไข่ในรังไข่ หากต้องการรู้ระดับฮอร์โมนต้องทำการปรึกษาและตรวจกับแพทย์

ภาวะมีบุตรยากถือว่าเป็นกรรมพันธ์ุหรือไม่?
ภาวะมีบุตรยากมีส่วนเกิดจากกรรมพันธุ์จริง หากครอบครัวไหนที่คนภายในครอบครัวมีลูกยากก็ส่งผลกับกรรมพันธุ์ด้วยเช่นกัน หากไม่แน่ใจควรเข้าปรึกษากับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญก่อน
ข้อสรุป
ภาวะมีลูกยากเกิดได้จากหลายสาเหตุทั้งเพศชายและเพศหญิง รวมถึงภาวะมีลูกยากแบบไม่ทราบสาเหตุมีอาจเกิดขึ้นได้ แต่ภาวะมีลูกยากสามารถรักษาได้ด้วยวิธี  IUI ICSI IVF หรือฝากไข่โดยการแช่แข็งเหมาะสำหรับคู่รักที่ต้องการวางแผนมีลูกในอนาคต แต่สำหรับครอบครัวมีลูกยากหากอยากทราบถึงสาเหตุที่แน่ชัดควรเข้ารับการตรวจอยากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโดยตรง