ตรวจโลหะหนักในร่างกาย เป็นอย่างไร จำเป็นไหม ราคามากแค่ไหน?

[ศิวาพร ศรีทับ]

ทราบหรือไม่ว่า ฝุ่นละอองควันจากท่อไอเสียรถยนต์ หรือแม้แต่ของกินที่คุณกินเสมอๆนั้น อาจมีการแปดเปื้อนของโลหะหนัก ซึ่งแม้ได้รับในจำนวนมากต่อเนื่องกันเป็นเวลานาน บางทีอาจมีผลร้ายแรงต่อสภาพร่างกาย นำมาซึ่งโรคร้ายต่างๆตามมาได้ การตรวจโลหะหนักภายในร่างกาย เป็นอีกโอกาสหนึ่งที่ช่วยทำให้เราสามารถยับยั้งโรคร้ายที่กำลังจะเกิดขึ้น


โลหะหนักเป็นยังไง?
โลหะหนักเป็นองค์ประกอบที่พบได้ตามธรรมชาติ มักนำมาใช้ในระบบอุตสาหกรรมการผลิตองค์ประกอบ เครื่องมืออิเล็กทรอนิกส์ ยา รวมไปถึงสินค้าทางการเกษตรต่างๆจึงนับเป็นหนึ่งในสิ่งที่มีประโยชน์ต่อมนุษย์เป็นอย่างมาก

นอกจากนั้นโลหะหนักพวกสังกะสี เหล็ก ทองแดง ยังเป็นองค์ประกอบสำคัญในร่างกายมนุษย์อีกด้วย เนื่องจากเป็นสารที่จำเป็นต้องต่อการทำงานของระบบต่างๆแต่ว่าหากร่างกายได้รับโลหะหนักมากจนเกินความจำเป็น ก็จะก่อให้เกิดผลกระทบตามมา โดยโลหะที่พบมากว่ามีการแปดเปื้อนภายในร่างกายจนมีอันตรายนั้นมีอยู่ 9 ประเภทด้วยกัน ยกตัวอย่างเช่น

• สารหนู (Arsenic)
• ปรอท (Mercury)
• แคตเมียม (Cadmium)
• โครเมียม (Chromium)
• วัวบอลท์ (Cobalt)
• นิเกิล (Nickle)
• แมงกานีส (Manganese)
• อลูมิเนียม (Aluminum)
• ตะกั่ว (Lead)

โลหะหนักเข้าสู่ร่างกายได้อย่างไร?
โลหะหนักเข้าสู่ร่างกายได้หลากหลายวิธี หากพวกเราทราบถึงสิ่งที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงกลุ่มนี้ ก็จะสามารถวางแผนป้องกันได้อย่างเหมาะควร โดยวิธีที่โลหะหนักไปสู่ร่างกายมี 3 ช่องทางหลักๆดังนี้

• การสูดดม ควันจากท่อไอเสียรถยนต์ ยาสูบ หรือควันที่มีพิษจากโรงงานอุตสาหกรรม รวมไปถึงฝุ่นละอองที่ลอยล่องอยู่กลางอากาศ มักมีการปนเปื้อนของโลหะหนักอยู่ออกจะมากมาย โดยเหตุนั้นถ้าคุณสูดดมควันและก็ฝุ่นละอองพวกนี้ โลหะหนักก็จะเข้าสู่ร่างกายไปด้วย
  
• การกิน แหล่งน้ำจืดชืด น้ำทะเล ผืนดินบางแห่งที่อยู่ใกล้กับโรงงานอุตสาหกรรม อาจมีการแปดเปื้อนของโลหะหนัก ซึ่งถ้ามีการจับสัตว์น้ำหรือมีการเพาะปลูกบริเวณดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น ก็ได้โอกาสที่สัตว์น้ำหรือพืชผักจะแปดเปื้อนโลหะหนักออกจะสูง ดังนี้ในบางประเทศมีการออกคำเสนอแนะให้หญิงตั้งครรภ์ เลี่ยงการรับประทานปลาทูน่า เพราะพบว่ามีสารปรอทแปดเปื้อนในจำนวนที่สูง จนกระทั่งอาจทำให้เป็นอันตรายต่อทารกในท้องได้
  
• การสัมผัส เป็นอีกหนึ่งวิธีที่ทำให้โลหะหนักเข้าสู่ร่างกาย โดยยิ่งไปกว่านั้นผู้ที่ทำงานในโรงงานอุตสาหกรรมซึ่งจำเป็นต้องสัมผัสกับสารเคมีต่างๆบ่อยมาก ผิวหนังก็อาจมีการดูดซึมโลหะหนักที่ปนเปื้อนอยู่ได้ นอกจากนี้การใช้งานเครื่องสำอางที่มิได้มาตรฐานมีการผสมสารโลหะหนัก ก็เป็นช่องทางที่ทำให้โลหะหนักสะสมภายในร่างกายได้เช่นกัน
  
  
  เมื่อโลหะหนักไปสู่ร่างกายจะออกอาการอย่างไร?
  โลหะหนักแม้จะเป็นส่วนประกอบสำคัญของร่างกาย แต่ว่าถ้าเกิดได้รับในปริมาณที่มากเกินไป จะส่งผลร้ายแรงได้ ซึ่งอันตรายจากโลหะหนักนั้นจะแตกต่างกันไปตามจำพวกของโลหะนั้นๆแต่ว่าโดยปกติจะมีอาการพื้นฐานดังนี้
  
  
  
• ท้องร่วง คลื่นไส้ เจ็บท้อง อาเจียน
• หายใจไม่สะดวก สูดหายใจได้ไม่สุด
• มือหรือเท้า สั่น อ่อนแรง
• รู้สึกเสมือนมีเข็มทิ่มตามมือและเท้า

ดังนี้ปัญหาพิษจากโลหะหนักที่พบในขณะนี้มักไม่ได้เกิดจากการได้รับพิษอย่างกระทันหันแล้วก็แสดงอาการโดยทันที แม้กระนั้นเป็นการได้รับโลหะหนักจำนวนน้อยและสะสมไปเรื่อยๆจนนำมาซึ่งปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพตามมา ด้วยเหตุว่าเมื่อสารโลหะหนักไปสู่ร่างกายจะเข้าไปจับกับเอนไซม์ต่างๆกระทั่งทำให้โปรตีนที่ทำหน้าที่เร่งปฏิกิริยาเคมีเหล่านั้นไม่ทำงาน ระบบต่างๆภายในร่างกายก็เลยหยุดชะงัก ยิ่งกว่านั้นโลหะหนักยังนำไปสู่การอักเสบของหลอดเลือด ก่อให้เกิดลิ่มเลือดตัน รวมทั้งยังเป็นพิษต่อเซลล์ภายในร่างกาย ทำให้เซลล์มีการแบ่งตัวไม่ปกติ ซึ่งเป็นต้นเหตุสำคัญของโรคมะเร็งอีกด้วย

วิธีป้องกันร่างกายให้ไกลห่างจากโลหะหนัก
จากสิ่งแวดล้อมในขณะนี้ อาจจะบอกได้ว่าโลหะหนักได้โอกาสไปสู่ร่างกายได้ตลอดเวลา ผ่านการสูดดม สัมผัสและก็ทานอาหารที่มีการแปดเปื้อนโลหะหนัก แต่ว่าพวกเราสามารถหลบหลีกได้เหมือนกัน ด้วยการกระทำตัวตามคำแนะนำนี้

• หลบหลีกการอยู่ในที่ที่มีฝุ่นผงควัน แม้กระนั้นแม้จำเป็นที่จะต้องเดินทางไปยังสถานที่นั้น ควรใส่หน้ากากอนามัยที่บอกว่าสามารถป้องกันฝุ่นละอองและก็โลหะหนักได้
• แม้จำเป็นต้องปฏิบัติงานหรืออยู่อาศัยในรอบๆที่ได้รับผลพวงจากโลหะหนัก ควรต้องใส่หน้ากากและก็เสื้อผ้าที่กันพิษ
• เลี่ยงการสัมผัสแบตเตอรี่ ถ่านไฟฉาย รวมทั้งเครื่องมืออิเลคทรอนิกส์ ที่สลายตัวแล้ว
• อ่านฉลากของอุปกรณ์ต่างๆก่อนเลือกซื้อทุกครั้ง ด้วยเหตุว่าเครื่องมือบางประเภทอาจมีส่วนประกอบของโลหะหนักที่จำเป็นจะต้องระแวดระวังในระหว่างการใช้งาน
• หลบหลีกการกินอาหารบ่อยๆแม้กระทั้งผัก ผลไม้ก็ควรหมุนเวียนรับประทาน เพราะเหตุว่ามีโอกาสได้รับโลหะหนักจำพวกเดิมโดยตลอด จนก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพได้ ด้วยเหตุนี้ควรกินอาหารให้นานัปการเพื่อกระจัดกระจายการเสี่ยง
• เลี่ยงการซื้อยา อาหารเสริม หรือสมุนไพรที่ไม่ได้รับการยืนยันมาตรฐานจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา โดยเฉพาะยาลูกกลอน เพราะเหตุว่ามีการเจอโลหะหนักปนเปื้อนในราวที่สูงมากมาย
• แม้อาศัยอยู่ในบ้านเก่าที่ก่อสร้างก่อนปี พุทธศักราช 2521 ควรปรับปรุงแก้ไขใหม่ เนื่องจากระยะเวลาก่อนปี พุทธศักราช 2521 มีการนำสินค้าสีทาบ้านที่ผสมสารตะกั่วมาใช้อย่างล้นหลาม ซึ่งแม้สัมผัสหรือดมกลิ่นอย่างต่อเนื่องจะมีอันตรายรุนแรงได้
• หลีกเลี่ยงการใช้เครื่องสำอางที่มิได้มาตรฐาน พวกครีมหน้าขาว ที่อธิบายคุณประโยชน์ว่าช่วยให้ผิวกระจ่างขาวสวยใสได้อย่างเร็ว เพราะว่าส่วนมากจะมีส่วนผสมของโลหะหนักจำพวกปรอท ที่บางทีอาจทำให้เป็นอันตรายต่อผิวหนังได้
• ตรวจโลหะหนักในร่างกายเป็นประจำทุกปี เพราะว่าถ้าพบว่ามีโลหะหนักภายในร่างกายเกินหลักเกณฑ์ หมอจะได้วางแผนเพื่อขับออกอย่างเหมาะสม

ตรวจโลหะหนักในร่างกายเป็นอย่างไร?
การตรวจโลหะหนักภายในร่างกายเป็นหนึ่งในแนวทางการที่ช่วยทำให้พวกเราทราบว่าในร่างกายของเรามีระดับโลหะหนักเกินมาตรฐานกระทั่งก่อให้เกิดอันตรายไหม โดยแพทย์จะตรวจด้วยการเก็บตัวอย่างเลือด ฉี่หรือเหงื่อ แล้วส่งไปทำการตรวจทางห้องทดลองพิเศษซึ่งสามารถตรวจระดับโลหะหนักที่เป็นพิษต่อสภาพทางด้านร่างกายได้อีกทั้ง 9 จำพวก หากพบว่ามีระดับโลหะหนักเกินมาตรฐานมาตรฐานจะได้กำหนดแผนการขับโลหะหนักออกจากร่างกายถัดไป

คนไหนควรตรวจโลหะหนักบ้าง?
จริงๆแล้วทุกคนสามารถเข้ารับการตรวจโลหะหนักได้ เพื่อกันโรคร้ายที่อาจเกิดขึ้น แม้กระนั้นแม้คุณมีความเสี่ยงดังต่อไปนี้ ควรจะเข้ารับการตรวจโลหะหนักเสมอๆทุกปีเพื่อสุขภาพร่างกายที่สมบูรณ์แข็งแรงของตัวคุณเอง

• คนที่มีอายุ 15 ปีขึ้นไป
• ผู้ที่เลี้ยงชีพที่มีการเสี่ยงจะต้องสูดกลิ่นหรือสัมผัสกับโลหะหนักเป็นประจำ ดังเช่นว่า บุคลากรในโรงงานผลิตส่วนประกอบอิเล็กทรอนิกส์
• ผู้ที่พักอาศัยใกล้โรงงานอุตสาหกรรม หรืออยู่ในสถานที่ที่พบว่ามีการปนเปื้อนหรือเคยมีการปนของโลหะหนัก
• คนที่จำเป็นต้องปฏิบัติงานหรืออาศัยอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่มีมลภาวะที่เกิดขึ้นทางอากาศ
• คนที่ประกอบอาชีพเกษตรกร ซึ่งจำต้องสัมผัสกับสารเคมีจำพวกปุ๋ย สารกำจัดศัตรูพืช เป็นประจำ

เตรียมตัวก่อนการตรวจโลหะหนัก

วิธีการเตรียมพร้อมก่อนจะมีการตรวจโลหะหนักนั้นไม่ยุ่งยาก โดยมีการเตรียมดังนี้

• งดเว้นน้ำและก็อาหาร (ดื่มน้ำเปล่าได้) ก่อนเข้ารับการตรวจอย่างน้อย 8-12 ชั่วโมง
• งดเว้นอาหารทะเลก่อนการตรวจอย่างน้อย 1 อาทิตย์

ค่าใช้สอยสำหรับเพื่อการตรวจโลหะหนักภายในร่างกาย
การตรวจโลหะหนักในร่างกายเป็นเลิศในแนวทางที่ช่วยลดจังหวะเสี่ยงของการเกิดโรคร้ายได้ ซึ่งปัจจุบันนี้โรงหมอรัฐรวมทั้งเอกชนชั้นแนวหน้าหลายแห่งก็มีบริการตรวจโลหะหนักในร่างกาย โดยราคาเริ่มต้นอยู่ที่ราวๆ 3,000 บาท ขึ้นอยู่กับค่าใช้จ่ายสำหรับบริการด้านการแพทย์แล้วก็ค่าใช้จ่ายสำหรับบริการโรงพยาบาลนั้นๆ

ถ้าเกิดตรวจพบว่าโลหะหนักเกินเกณฑ์มาตรฐานต้องทำยังไง?
ถ้าตรวจโลหะหนักแล้วพบว่ามีระดับโลหะหนักในร่างกายเกินมาตรฐานมาตรฐาน จึงควรคิดแผนเพื่อกำจัดโลหะหนักเหล่านั้นออกจากร่างกาย โดยแนวทางที่หมอใช้ในปัจจุบันเป็นการทำ คีเลชั่น (Chelation Therapy) โน่นเป็นการล้างสารพิษแล้วก็โลหะหนักในเส้นเลือด โดยเป็นการให้ของเหลว ซึ่งสารประกอบพวกกรดอะมิโนที่เรียกว่า Ethylene diamine tetra-acetic acid หรือ EDTA ผสมกับวิตามินรวมทั้งแร่ธาตุต่างๆเมื่อ EDTA เข้าสู่ร่างกายจะเข้าไปปฏิบัติภารกิจจับกับสารโลหะหนัก ดังเช่น ตะกั่ว ปรอท สารหนู หรือแม้แต่แคลเซียมส่วนเกิน แล้วจะขับออกทางฉี่ โดยใช้เวลาสำหรับการให้ของเหลวโดยประมาณ 3-4 ชั่วโมง ทำโดยประมาณ 8-10 ครั้ง นับเป็นแนวทางที่ปลอดภัยและก็ช่วยกำจัดโลหะหนักออกมาจากร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ

หลายท่านอาจมองผ่านการตรวจโลหะหนักภายในร่างกาย เพราะว่ามีความรู้สึกว่าเป็นเรื่องไกลตัว แม้กระนั้นในความเป็นจริงแล้วโลหะหนักอยู่ใกล้ตัวกว่าที่คิด ยิ่งสภาพแวดล้อมในตอนนี้นั้นมีมลพิษออกจะมาก ทำให้มีโอกาสสัมผัสกับโลหะหนักเพิ่มมากขึ้นตามไปด้วย การตรวจโลหะหนักอย่างสม่ำเสมอก็เลยเป็นเรื่องสำคัญที่ทุกคนควรจะเอาใจใส่ เพราะว่ายิ่งตรวจเจอเร็วเท่าไร ก็ยิ่งลดความเสี่ยงของการเกิดโรคร้ายได้เร็วขึ้นเท่านั้น
 
https://www.honestdocs.co/heavy-metal-inspection