ต่อมลูกหมากโต (BHP) ปัญหาสุขภาพที่คุณผู้ชายไม่ควรมองข้าม

[ไม้เอก การันต์]

ต่อมลูกหมากโต ปัญหาที่ผู้ชายทุกคนมีโอกาสเป็น

ต่อมลูกหมากโต คือ ปัญหาที่ผู้ชายทุกคนมีโอกาสเป็นได้ มีสาเหตุที่เกี่ยวข้องกับทางเดินปัสสาวะ บทความนี้เราจะมาดูกันว่าสาเหตุการเกิด คืออะไร เพื่อหาวิธีป้องกันและรักษา
 
ปัญหาที่น่าหนักใจและหลีกหนีไม่พ้นของผู้ชายทุกคนก็คือ การที่ต่อมลูกหมาก (Prostate) ซึ่งเป็นอวัยวะส่วนหนึ่งของระบบสืบพันธ์ุจะมีขนาดโตขึ้นตามอายุที่เพิ่มขึ้น จนกลายเป็นต่อมลูกหมากโต และอาการต่อมลูกหมากโตก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคทางเดินปัสสาวะ ทางการแพทย์ได้มีการพิสูจน์ออกมาแล้วว่าสุดท้ายผู้ชายทุกคนจะมีต่อมลูกหมากโตขึ้นเรื่อย ๆ จากการแบ่งจำนวนเซลล์ที่เพิ่มขึ้นตามอายุที่เพิ่มขึ้นจนไปเบียดท่อปัสสาวะให้แคบลง ตามสถิติพบว่าผู้ชายอายุ 50 ปีจะมีอาการของต่อมลูกหมากโตประมาณ 50% และจะเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ตามอายุที่เพิ่มขึ้น
โรคต่อมลูกหมากโตคือโรคอะไร มีสาเหตุจากอะไรบ้าง

ก่อนอื่นเรามาทำความเข้าใจว่า “ต่อมลูกหมาก” คืออะไร ต่อมลูกหมากก็คือส่วนหนึ่งของอวัยวะสืบพันธุ์ของผู้ชายที่อยู่ใต้กระเพาะปัสสาวะ ล้อมรอบด้วยท่อปัสสาวะส่วนต้น และมีขนาดเท่าผลลิ้นจี่ ทำการผลิตของเหลวที่เป็นตัวหล่อลื่นในการนำส่งเชื้ออสุจิเมื่อมีการหลั่งน้ำอสุจิ

แต่เมื่อมีวัยสูงขึ้นต่อมลูกหมากก็จะค่อย ๆ โตขึ้นจนกลายเป็นโรคต่อมลูกหมากโต  หรือ Benigh Prostate Hyperplasia - BPH คือ ภาวะที่ต่อมลูกหมากโตขึ้นจนมีขนาดใหญ่ผิดปกติ

สาเหตุต่อมลูกหมากโตเบื้องต้นคาดว่าน่าจะเกิดจากมีภาวะฮอร์โมนเพศชายที่ไม่สมดุล ส่วนสาเหตุที่ทำให้ต่อมลูกหมากโตเกิดจากอะไรได้บ้างนั้น อาจมาจาก

• นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ
• ท่อปัสสาวะตีบ (Urethral Stricture)
• ต่อมลูกหมากอักเสบ (Prostatitis)
• การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ
• มีแผลเป็นพังผืดในคอกระเพาะปัสสาวะที่เกิดจากการผ่าตัด
• เป็นมะเร็งต่อมลูกหมากหรือกระเพาะปัสสาวะ

ต่อมลูกหมากโตจะแสดงออกในอาการลักษณะใดบ้าง

สำหรับต่อมลูกหมากโต อาการที่เห็นชัด ๆ เลยก็จะมี

• มีการถ่ายปัสสาวะกลางดึกมากกว่า 2 ครั้ง
• ไม่สามารถกลั้นปัสสาวะได้ ต้องเข้าห้องน้ำทันที
• ปัสสาวะไม่พุ่ง แต่จะไหลช้า ๆ ไหล ๆ หยุด ๆ
• รู้สึกปัสสาวะไม่สุด ทำให้อยากปัสสาวะเรื่อย ๆ มีอาการปัสสาวะเล็ดหลังปัสสาวะเสร็จ
• รู้สึกปวดปัสสาวะบ่อย ห่างกันไม่เกิน 2 ชั่วโมง
• เวลาที่ปัสสาวะ ต้องมีการเบ่งหรือรอนานกว่าจะไหลออกมาได้
• ทุกครั้งที่ปัสสาวะจะรู้สึกปวดหรือแสบ
• ปัสสาวะมีเลือดปนออกมา
• ปวดหน่วง ปวดหลัง ปวดเอว

นอกเหนือจากอาการต่อมลูกหมากโตดังกล่าวเบื้องต้นแล้ว มีบ้างที่ผู้ป่วยจากต่อมลูกหมากโตบางรายอาจเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น ปัสสาวะไม่ออกเลย  ทางเดินปัสสาวะอักเสบ นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ไตเสื่อมหรือกระเพาะปัสสาวะเสื่อม ปัสสาวะปนเลือด เป็นต้น
ต่อมลูกหมากโต กับปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรค

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ต่อมลูกหมากโต เกิดจากอะไรนั้น เราจะมาลิสต์ว่าต่อมลูกหมากเกิดจากอะไร เช่น

• เกิดจากพันธุกรรมในครอบครัว หรือเชื้อชาติ
• เกิดจากอายุที่เพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะคุณผู้ชายที่มีอายุ 40 ปลายจนถึงต้น 50 จะเริ่มแสดงออกของอาการต่อมลูกหมากโตได้
• มีอาการติดเชื้อจนทำให้ต่อมลูกหมากอักเสบ
• ผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ โรคเบาหวาน เป็นต้น
• ผู้ที่มีความผิดปกติของอัณฑะ

และแล้วก็จะมาถึงคำถามที่ว่า “ต่อมลูกหมากโต อันตรายไหม” คำตอบก็คือ ไม่อันตรายถึงชีวิตแต่ย่อมมีผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างแน่นอน ดังนั้นเมื่อสังเกตเห็นความผิดปกติควรเข้าพบแพทย์เพื่อรับการรักษาต่อมลูกหมากโตโดยเร็วก็จะช่วยไม่ให้มีอาการที่รุนแรงเพิ่มขึ้น
ต่อมลูกหมากโต พร้อมนวัตกรรมการรักษาสำหรับทุกระยะโรค

โดยทั่วไปแล้ว ต่อมลูกหมากโต อาการจะมาจากการขับถ่ายปัสสาวะผิดปกติ ทำให้จำเป็นต้องใช้วิธีรักษาที่มุ่งเน้นไปที่คุณภาพการใช้ชีวิตของผู้ป่วยเป็นหลัก ซึ่งแพทย์จะเป็นผู้วินิจฉัยเลือกรักษาหนึ่งใน 3 วิธีที่จะกล่าวต่อไปนี้ หรือ อาจจะใช้มากกว่าหนึ่งวิธีทั้งนี้ขึ้นอยู่กับอาการของโรคต่อมลูกหมากว่าอยู่ในระยะไหน

เนื่องจากต่อมลูกหมากโต สาเหตุการเกิดโรคยังไม่แน่ชัด จึงยังไม่มีวิธีป้องกัน ดังนั้นคุณผู้ชายต้องคอยดูแลตนเองพร้อมสังเกตว่ามีความผิดปกติใด ๆ เกิดขึ้นกับต่อมลูกหมากหรือไม่ จะได้เข้าพบแพทย์เพื่อขอแนวทางการรักษา BPH โรคต่อมลูกหมากโต

รักษาด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม สำหรับระยะเริ่มต้น

คนป่วยที่เป็นต่อมลูกหมากโตไม่มาก แพทย์อาจแนะนำให้ลองปรับพฤติกรรมการบางอย่าง เช่น งดเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน ชา กาแฟ และให้ลดการดื่มน้ำในเวลากลางคืน นอกจากนี้ผู้ป่วยต้องป้องกันและรักษาหากมีอาการท้องผูกเพราะจะส่งผลให้ปัสสาวะบ่อย แต่หากอาการไม่ดีขึ้นก็ต้องใช้ยาในการรักษาต่อไป

รักษาโดยการใช้ยา สำหรับระยะปานกลาง

กรณีที่มีอาการต่อมลูกหมากโตที่รุนแรงขึ้น และส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันก็จะมีการใช้ยาต่อมลูกหมากโตที่มีอยู่ 2 กลุ่ม เช่น

• ยากลุ่มแอลฟา-บล็อกเกอร์ (Alpha blockers) เพื่อช่วยคลายกล้ามเนื้อเรียบของต่อมลูกหมาก ทำให้ท่อปัสสาวะกว้างขึ้น ปัสสาวะได้คล่องขึ้น
• ยากลุ่ม 5 แอลฟา รีดักเตส อินฮิบิเตอร์ (5 Alpha Reductase Inhibitor) เพื่อทำให้ต่อมลูกหมากหดตัว

หรือแพทย์อาจมีวินิจฉัยให้ใช้ยาทั้ง 2 กลุ่มเพื่อควบคุมอาการต่อมลูกหมากโตกรณีที่ยาชนิดเดียวไม่ได้ผล

รักษาโดยการผ่าตัด สำหรับระยะรุนแรง

กรณีที่ผู้ป่วยกินยารักษาต่อมลูกหมากโต แต่ก็ยังปัสสาวะไม่ออกจำเป็นต้องใส่สายสวนปัสสาวะ อาการลักษณะนี้แพทย์จะทำการผ่าตัดต่อมลูกหมากซึ่งทำได้ทั้งหมด 3 วิธีด้วยกันคือ

• ผ่าตัดผ่านท่อปัสสาวะด้วยการส่องกล้อง (Transurethral resection of the prostate) เพื่อให้สามารถกลับมาปัสสาวะได้ตามปกติ
• ผ่าตัดโดยใช้เลเซอร์ (Transurethral laser vaporization of prostate) เพื่อสลายเนื้อที่กีดขวางท่อทางเดินปัสสาวะ
• ผ่าตัดแบบเปิด (Open prostatectomy) เพื่อเปิดหน้าท้องนำเนื้อเยื่อส่วนเกินออกใช้สำหรับกรณีที่ต่อมลูกหมากโตผิดปกติมาก

ต่อมลูกหมากโต ที่ผู้ชายเป็นได้ แต่ก็รักษาได้

จากบทความข้างต้นทำให้เราเข้าใจได้ว่าโรคต่อมลูกหมากโต สาเหตุเกิดจากอะไรได้บ้าง ช่วยให้รู้ว่าต่อมลูกหมากโต อาการ วิธีรักษามีอะไรบ้าง และทำให้รู้ว่าต่อมลูกหมากโตไม่อันตรายถึงชีวิต เพียงแค่กระทบต่อคุณภาพของการใช้ชีวิตของคนป่วยที่เป็นเพศชายเท่านั้น