สิ่งที่ควรรู้ก่อนติดตั้งเครื่องตรวจจับควัน (Smoke Detector)

[พรสัก ส่องแสง]

อุบัติเหตุจากเพลิงไหม้เกิดขึ้นได้ทุกเวลา แต่การมีตัวช่วยอย่าง smoke detector คอยตรวจสอบพร้อมแจ้งเตือนหากเกิดเหตุ ช่วยป้องกันจากอุบัติเหตุได้พอสมควร วันนี้เราจะพาไปทำความรู้จักเครื่องตรวจจับควัน พร้อมบอกเรื่องที่ควรรู้หากใช้งานจริง
Smoke Detector คือ
smoke detector หมายถึงอะไร มีความสำคัญอย่างไรเมื่อทำการติดตั้งแล้ว smoke detector  คือ อุปกรณ์ตรวจจับควันประเภทหนึ่งในระบบรักษาความปลอดภัยที่สำคัญมาก  สำหรับการทำงานของsmoke detectorหรือเครื่องตรวจจับควัน ทำงานผ่านการตรวจจับควันไฟและคาร์บอนไดออกไซด์

หากควันลอยกระทบกับตัวเครื่อง จะส่งสัญญาณแจ้งเตือนทันที มีหลายคนที่สับสนการทำงานระหว่าง smoke detector และsmoke alarm โดยเครื่องทั้งสองประเภทมีการทำงานดังนี้

• smoke detector ตรวจจับควันโดยทำงานร่วมกับระบบแจ้งเตือนเพลิงไหม้ ติดตั้งในอาคารที่มีความสูงตั้งแต่ 3 ชั้นขึ้นไป
• smoke alarm เป็นอุปกรณ์ตรวจจับควันภายในตัว นิยมติดตั้งภายในบ้านหรืออาคารที่มีความสูงต่ำกว่า 3 ชั้น

ประโยชน์จากการใช้งานเครื่องตรวจจับควัน (Smoke Detector) มีอะไรบ้าง ?
การติดตั้ง smoke detector รวมทั้ง smoke alarm  สามารถอธิบายประโยชน์การใช้งานได้ดังนี้

• เมื่อคุณทำการติดตั้งsmoke detector ลดการสูญเสีย เพิ่มความปลอดภัยให้กับครอบครัว
• อุปกรณ์ตรวจจับควันมีการทำงานอยู่ตลอดเวลา บรรยากาศที่อยู่อาศัยได้รับความไว้วางใจ
• เครื่องตรวจจับควันช่วยดูแลทรัพย์สินภายในบ้านให้ปลอดภัย

เครื่องตรวจจับควันมีกี่ประเภท
ทั่วไปแล้ว smoke detector ที่นิยมใช้ในประเทศไทยมี 2 ประเภท มีรายละเอียดดังนี้

ไอโอไนเซชั่น (Ionization Type)

ภายในเครื่องมีแผ่นโลหะที่มีขั้วไฟฟ้าต่างกัน เครื่องตรวจจับควัน การทำงานโดยกระตุ้นอากาศให้เกิดการแตกตัวเป็นไอออน ทำหน้าที่เป็นตัวนำไฟฟ้าไหลผ่านขั้วไฟฟ้าทั้งสอง หากเกิดควันในกล่อง ค่าความนำไฟฟ้าของอากาศลดลง ตรวจจับควันอนุภาคเล็กกว่า 1 ไมครอนได้ดี

โฟโตอิเล็กทริก (Photoelectric Type)

เครื่องตรวจจับควันโฟโตอิเล็กทริก หรือ photoelectric smoke detector  มีหลักการทำงานดังนี้

1.  แบบควันกีดขวางแสง (Light Obsuration) ใช้แหล่งกำเนิดแสงยิงที่ตัวรับแสง เมื่อไม่มีควันไฟปริมาณแสงจะคงที่ หากอนุภาคควันเข้ามาจะไปกีดขวางแสง ส่งผลให้แสงส่องเข้าตัวลงเรื่อย ๆ
2.  แบบหักเหแสง (Light Scattering) ทำงานโดยมีแหล่งกำเนิดแสง จะหักเหแสงบางส่วนไปยังที่รับแสง เมื่อมีควันมากขึ้นแสงจะหักเหตาม หากถึงจุดหนึ่งระบบจะทำงานในรูปแบบหักเหแสง
3. แบบกล่องหมอกควัน ( Cloud Chamber Type) ทำงานโดยการสุ่มตัวอย่างอากาศ ดูดอากาศในพื้นที่ที่มีแสงเข้าไปในกล่องที่มีความชื้นสูง
การติดตั้งเครื่องตรวจจับควัน (Smoke Detector)
ควรติดตั้ง smoke detector  บริเวณที่ตรวจจับเพลิงในความสูงไม่เกิน 10.5 เมตร หากเป็นชนิดลาแสงต้องติดตั้งไม่เกิน 25 เมตร ระยะห่างและตำแหน่ง ควรห่างจากผนังไม่เกิน 4.5 เมตร ระยะห่างระหว่างผนังปลายทางกับอุปกรณ์ตรวจจับใกล้สุดไม่เกิน 6 เมตร หากท่านใดสนใจจะติดตั้ง อุปกรณ์ตรวจจับควัน smoke detector ด้วยตนเอง
วิธีดูแลรักษา Smoke Detector
การดูแลรักษา smoke detector  ให้ทำการปัดฝุ่นด้วยแปรงหรือใช้เครื่องเป่าลมปัดฝุ่น ถอดส่วนหัวอุปกรณ์ออกจากฐาน ตรวจเช็คสายนำสัญญาณนำเข้า ตรงฐานว่าปกติหรือไม่ ทำการตรวจสอบดวงไฟบริเวณเครื่องตรวจจับควันว่าไฟติดกระพริบหรือไม่
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับ Smoke Detector
ทางเราได้รวมคำถามในการใช้ smoke detector ที่พบได้บ่อยจากผู้เคยใช้มาแล้ว ดังนี้ 

Fire Alarm, Smoke Detector กับ Heat Detector ต่างกันอย่างไร
สำหรับ smoke detector กับ heat detector ต่างกันอย่างไรนั้น smoke ดักจับเพลิงไหม้โดยใช้ควัน ส่วน heat ใช้ความร้อนดักจับเพลิง สำหรับ Fire Alarm ทำหน้าที่เป็นระบบสัญญาณเตือนอัคคีภัย พร้อมส่งสัญญาณหากเกิดเหตุจริง

ควรติดตั้งอุปกรณ์ตรวจจับควันที่บริเวณไหน
การติดตั้ง smoke detector ควรใกล้กับห้องนอน หรือบริเวณรอบบ้านหรือ ติดตั้งได้ที่ห้องรับแขกหรือใกล้ทางขึ้นบันได

Smoke Detector แบบไหนเหมาะกับการติดในห้องครัว
ควรใช้ smoke detectors ประเภทโฟโตอิเล็กทริคดีที่สุด ตรวจจับควันอนุภาคใหญ่ระหว่างทำอาหารได้ ส่งสัญญาณแจ้งเตือนตลอดเวลาการใช้ห้อง
สรุปเกี่ยวกับ Smoke Detector
การใช้ smoke detector เพื่อเป็นเครื่องตรวจจับควันมีการใช้งานแตกต่างกัน ควรเลือกใช้งานให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม สำหรับการดูแลรักษาเครื่อง ทำการปัดฝุ่นเพื่อรักษาสภาพเครื่องให้พร้อมใช้เมื่อเกิดเหตุฉุกเฉินอยู่เสมอ