(https://img2.pic.in.th/pic/edelweiss-wisdom-tooth-nov25.jpg)
ฟันคุด (Wisdom Teeth) ซึ่งเป็นฟันกรามซี่สุดท้ายที่มักจะเริ่มงอกในช่วงวัยรุ่นตอนปลายจนถึงวัยผู้ใหญ่ตอนต้น ได้ชื่อว่าเป็นแขกไม่ได้รับเชิญที่สร้างความปวดร้าวและปัญหาจุกจิกกวนใจในการใช้ชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของการรับประทานอาหาร ฟันคุดที่โผล่ขึ้นมาเพียงบางส่วนหรืออยู่ในตำแหน่งที่ไม่เหมาะสม ไม่เพียงแต่สร้างความเจ็บปวดเฉพาะที่เท่านั้น แต่ยังทำลายความสุขในการลิ้มรสอาหารอร่อย ๆ และอาจส่งผลกระทบต่อเนื่องไปถึงปัญหาสุขภาพช่องปากโดยรวมอีกด้วย ปัญหาสุขภาพแรกที่ผู้มีฟันคุดมักเผชิญคือ อาการปวดและอักเสบ ในขณะที่ฟันคุดพยายามดันตัวขึ้นมาโดยมีพื้นที่ไม่เพียงพอ มันจะไปเบียดฟันซี่ข้างเคียงหรือกระตุ้นให้เหงือกบริเวณนั้นเกิดการอักเสบที่เรียกว่า ภาวะเหงือกอักเสบคลุมฟันคุด ซึ่งเป็นปัญหาที่ทำให้การทานอาหารเป็นเรื่องทรมาน ฟันคุดเกิดจากอะไร (https://www.edelweissdentalhouse.com/th/article/%E0%B8%9F%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%84%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B9%84%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B9%84%E0%B8%94%E0%B9%89%E0%B8%A2%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B9%84%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%9C%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B9%84%E0%B8%AB%E0%B8%A1/) เมื่อเหงือกบวม จะมีอาการปวดตุบ ๆ และอาจมีหนองร่วมด้วย ทุกครั้งที่มีการขยับกรามเพื่อบดเคี้ยว อาการปวดจะกำเริบขึ้นทันที ทำให้ผู้ป่วยต้องเคี้ยวอาหารด้วยความระมัดระวัง หรือหลีกเลี่ยงการเคี้ยวอาหารแข็ง ๆ ที่ต้องใช้แรงมาก ในกรณีที่มีการอักเสบรุนแรง การอักเสบอาจลามไปยังกล้ามเนื้อบดเคี้ยว ทำให้เกิดอาการตึงและจำกัดการอ้าปาก ผู้ป่วยจะไม่สามารถอ้าปากได้กว้างพอที่จะรับประทานอาหารได้สะดวก ต้องรับประทานอาหารชิ้นเล็ก ๆ หรืออาหารอ่อน ๆ เท่านั้น
จุดที่ฟันคุดโผล่พ้นเหงือกขึ้นมาเพียงบางส่วนมักจะมีแผ่นเหงือกบาง ๆ คลุมอยู่ ซึ่งเรียกว่า "โอเปอร์คูลัม (Operculum)" แผ่นเหงือกนี้คือกับดักชั้นดีสำหรับเศษอาหารและแบคทีเรีย เศษอาหารชิ้นเล็ก ๆ โดยเฉพาะอาหารที่มีเส้นใยหรืออาหารเหนียว จะเข้าไปติดอยู่ใต้แผ่นเหงือกนี้ได้ง่ายมาก และยากต่อการทำความสะอาดด้วยแปรงสีฟันทั่วไป แม้จะพยายามแปรงอย่างดีแล้วก็ตาม การสะสมของเศษอาหารและแบคทีเรียที่ไม่สามารถทำความสะอาดได้หมดจด นำไปสู่การเกิดกลิ่นปากที่ไม่พึงประสงค์ และรสชาติที่ไม่สะอาดในช่องปากอยู่ตลอดเวลา ทำให้ความอยากอาหารลดลง และรสชาติของอาหารที่รับประทานเข้าไปถูกบดบังด้วยรสที่ไม่ดีจากบริเวณที่ติดเชื้อ เมื่ออาการปวดและการอักเสบรุนแรงขึ้น ผู้ที่มีฟันคุดมักจะเริ่มปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหารโดยไม่รู้ตัว เพื่อลดความเจ็บปวด ผู้ป่วยจะหันไปเคี้ยวอาหารเพียงข้างเดียวเพื่อหลีกเลี่ยงความเจ็บปวดจากฟันคุด ซึ่งอาจนำไปสู่ปัญหาความไม่สมดุลของกล้ามเนื้อบดเคี้ยว และอาจทำให้อาหารอีกข้างหนึ่งมีการสะสมของหินปูนมากขึ้น อาหารที่ต้องเคี้ยวหรือกัด เช่น สเต็ก ถั่ว หรือผลไม้แข็ง ๆ จะถูกยกเลิกจากรายการอาหารอย่างถาวรในช่วงที่มีอาการอักเสบ ทำให้ผู้ป่วยต้องพึ่งพาอาหารอ่อน เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม หรือเครื่องดื่มเสริมโปรตีน ซึ่งหากดำเนินไปเป็นเวลานาน อาจทำให้ร่างกายได้รับสารอาหารสำคัญ โดยเฉพาะโปรตีนและวิตามินไม่ครบถ้วน นำไปสู่ภาวะโภชนาการบกพร่องและความอ่อนเพลียได้ ปัญหาฟันคุดสร้างอุปสรรคต่อการทานอาหารให้อร่อยอย่างแท้จริง ไม่ว่าจะเป็นความเจ็บปวดขณะเคี้ยว ปัญหาเหงือกอักเสบเป็น ๆ หาย ๆ หรือความรู้สึกไม่สะอาดในช่องปาก ซึ่งทั้งหมดล้วนบั่นทอนความสุขในการรับประทานอาหาร และเป็นสัญญาณเตือนว่าถึงเวลาที่ต้องปรึกษาทันตแพทย์เพื่อวางแผนการถอนฟันคุดเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น